فاطمه ونکی - دانش آموخته دکترا، گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات، دانشگاه الزهرا (س)، تهران، ایران
فتحیه فتاحی زاده - استاد، گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات، دانشگاه الزهرا (س)، تهران، ایران
محمد کاظم رحمان ستایش - دانشیار، گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه قم، قم، ایران

بیان «تبیین فهرستی» از تفکیک شفاهی و مکتوب و نفی سنت شفاهی از فرهنگ شیعی، بیانی به ظاهر مختلف است که این نوشتار با نظر به تفاوت درس گیری نونگاشته ها و بازنشر آن ها خوانشی همسو با فهم جریانی از آن ارائه داده و زیرساخت های اساسی آن را تحت عناوین مصونیت متن مکتوب و نیز تاثر فرایند درس گیری حدیث از دو مقوله میزان شمار راویان و فاصله زمانی از صدور نص، طبقه بندی کرده است. تحلیل انتقادی این زیرساخت ها و استدلال های مبتنی بر آن، اولا مصونیت نسبی متن مکتوب نسبت به نقل شفاهی و ثانیا عدم تاثیر میزان شمار راویان بر فرایند نقل شفاهی و مکتوب را نشان می دهد؛ زیرا برخلاف مدعای این رهیافت، اولا کثرت شمار راویان، امکان بیشتری برای به دست دادن نویسه های حدیثی فراهم می کند؛ ثانیا نمی توان امکان رواج نقل شفاهی را در دوره ای متقدم تر ادعا کرده و در دوره ای متاخرتر منتفی دانست.

اجازات شیعه, تبیین فهرستی, جریان توسعه گرا, سماع و قرائت, شفاهی و مکتوب