مسعود آذربایجانی - پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
علی بیات - دانشجوی دکتری رشته روان شناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم، ایران

هدف این تحقیق طراحی مقیاس سلامت معنوی بر اساس منابع اسلامی است. در گام نخست و به منظور استخراج مولفه های سلامت معنوی از روش معناشناسی استفاده شد. بر اساس رویکرد معناشناسی و تحلیل معنایی حدود صد واژه قرآنی مرتبط با سلامت معنوی، چهار مولفه اصلی سلامت روان شامل تزکیه، حیات طیبه، تقوی و سلام به دست آمد. در گام دوم برای بررسی ویژگی های روان سنجی مقیاس سلامت معنوی روش تحقیق از نوع پیمایشی بود. برای ساخت مقیاس سلامت معنوی محور تجزیه وتحلیل واژه «تقوی» بود که با شناسایی چهار بعد تقوی در ارتباط با خداوند، تقوی در ارتباط با خود، تقوی در ارتباط با مردم و تقوی در ارتباط با طبیعت به ترتیب چهار عامل تعالی جویی، خومراقبتی، احسان مداری و طبیعت نوازی تشکیل و برای هر عامل و زیرمولفه های آن گویه هایی طراحی شد. برای سنجش روایی محتوایی هر یک از مولفه ها و گویه های مقیاس از نظرات ۱۱ کارشناس به روش نمونه گیری هدفمند و با استفاده از دو شاخص روایی محتوا (CVI) و نسبت روایی محتوا (CVR) استفاده شد.پس از بررسی نظرات کارشناسان و اعمال اصلاحات لازم، مقیاس اولیه سلامت معنوی با ۴۵ گویه اعتباریابی شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نسخه ۲۷ نرم افزار spss انجام گرفته است. روایی سازه با محاسبه همبستگی هر یک از گویه ها با نمره کل، همبستگی عوامل با یکدیگر و همبستگی عوامل به نمره به دست آمد.

مقیاس, سلامت معنوی, منابع اسلامی, روانشناسی اسلامی