دل آرا صادقی - دانشجوی کارشناسی مهندسی شهرسازی، دانشکدگان هنرهای زیبا، دانشگاه تهران
یگانه کریمی - دانشجوی کارشناسی مهندسی شهرسازی، دانشکدگان هنرهای زیبا، دانشگاه تهران

فضای خوانا فضایی است که در آن، انسان احساس گم شدن نمی کند و بدون وارد شدن اضطراب و وحشت به او، مسیر خود را پیدا می کند. خوانایی یک مسیر به تعریف لینچ، به پنج عامل راه، لبه، گره، نشان و حوزه بستگی دارد که با دانستن شاخص ها و ویژگی های هر یک از این عوامل می توان شناخت فضا و درک آن را برای انسان جستجوگر در شهرهای درحال گسترش و با رشد جمعیت کنونی، میسر ساخت. این مقاله، با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی مبتنی بر مطالعات اسنادی و کتابخانه ای تلاش می کند تا در گام نخست به تعریف و تبیین مفهوم منظر شهری با تاکید بر بعد ذهنی- ادارکی و تاثیر کیفیت خوانایی بر ارتقای آن دست یابد. در گام دوم مولفه ها و شاخص های تبیین کننده کیفیت خوانایی با تاکید بر بعد ذهنی-ادراکی، در قالب چارچوب مفهومی پژوهش استخراج و تدوین گردیده است. یافته ها نشان می دهد مهم ترین تاکید خوانایی بر نظم و ساختار بخشیدن به محیط است؛ به طوری که سبب ایجاد ادراک ذهنی و همچنین افزایش کیفیت ارتباط فرد با محیط شود. برای دستیابی به این هدف، همانطور که در چارچوب نظری مطرح شده است می توان حوزه بندی فضاها، ایجاد انسجام و تفاوت در کنار هم، طراحی نشانه های برجسته و همچنین عدم ایجاد حس سردرگمی و قابل شناسایی بودن محیط از درون را در پیش گرفت.

منظر شهری، ادراک، تصویر ذهنی، خوانایی، چارچوب مفهومی