زهرا رحمانی - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه علوم و مهندسی جنگل، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه گیلان،
مهرداد نیکوی - استاد، گروه علوم و مهندسی جنگل، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه گیلان
علی صالحی - دانشیار، گروه علوم و مهندسی جنگل، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه گیلان
فرزام توانکار - دانشیار، گروه منابع طبیعی، دانشکده جنگلداری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خلخال

جابجایی ماشین آلات سنگین در مناطق جنگلی باعث اختلال و فشردگی لایه های خاک شده و این امر منجر به افزایش جرم ظاهری خاک، کاهش تخلخل خاک، افزایش مقاومت در برابر نفوذ خاک و اختلال در تبادل گازی بین خاک و جو می شود.. به نظر می رسد که استقرار پوشش گیاهی بر روی مسیرهای چوبکشی می تواند روند بازیابی خاک های کوبیده شده توسط ماشین آلات چوبکشی را تسریع نماید به همین دلیل در این مطالعه بازیابی جرم مخصوص ظاهری خاک پس از استقرار توسکا ییلاقی در یک مسیرهای چوبکشی ۴۰ ساله با ترافیک شدید و شیب ۱۵ درصد مورد مطالعه قرار گرفت . به همین منظوره مطالعه این متغیر در تیمارهای رد چرخ راست و چپ ، رد گرده بینه ، فاقد تیمار و منطقه شاهد در سه تکرار مورد مطالعه قرار گرفت . نتایج این مطالعه نشان می دهدکه کمترین مقدار جرم مخصوص ظاهری مربوط به منطقه شاهد و عمق ۱۰-۰ سانتی متر و بیشترین مقدار جرم مخصوص ظاهری مربوط به منطقه فاقد تیمار و عمق ۳۰-۲۰ سانتی متربود. بیشترین مقدار جرم مخصوص ظاهری متعلق به منطقه فاقد تیمار وکمترین مقدار آن متعلق به منطقه شاهد بود. مقایسه میانگین جرم مخصوص ظاهری در مناطق مختلف مورد مطالعه نشان داد که مقدار جرم مخصوص ظاهری در منطقه فاقد تیمار به طور معنی داری بیشتر از سایر مناطق بوده و بین سایر مناطق تفاوت معنی داری دیده نمی شود.. نتایج نهایی مطالعه نشان داد که رویش توسکا بر روی متغیر جرم مخصوص ظاهری خاک موثر بوده و باعث بازیابی آن شده است به طوری مقدار این متغیر در مسیر چوبکشی و منطقه شاهد تفاوت معنی داری را نشان نداد.

جرم مخصوص ظاهری ، بازیابی خاک، جنگلکاری ، توسکا، ناو اسالم