سید حسن هاشم آبادی - استاد، پژوهشکده اندازه گیری جریان سیالات، دانشکده مهندسی شیمی، نفت و گاز، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران
محمد سالمی مجرد - کارشناسی ارشد، پژوهشکده اندازه گیری جریان سیالات، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران
علیرضا اسدی - کارشناسی ارشد، واحد مهندسی تعمیرات مکانیک، شرکت مجتمع گاز پارس جنوبی، بوشهر، ایران
بهارک مردانگاهی - کارشناسی ارشد، واحد پژوهش و فناوری، شرکت گاز استان آذربایجان شرقی، تبریز، ایران
محمدرضا سخندانی - کارشناسی ارشد، واحد پژوهش و فناوری، شرکت گاز استان آذربایجان شرقی، تبریز، ایران

یکی از مهم ترین مباحث در اندازه گیری صحیح گاز، عدم قطعیت کنتور به عنوان ابزار اندازه گیری است. در این زمینه بر طبق استانداردها و دستورالعمل های مربوطه، لازم است عدم قطعیت تک تک اجزاء سیستم اندازه گیری نظیر المان اندازه گیری (به عنوان مثال اریفیس)، دستگاه اندازه گیری دما و فشار و غیره در محدوده مجاز باشد. علاوه بر این، یکی از موارد بسیار حیاتی که متاسفانه امروزه به آن توجه زیادی نمی شود، عدم قطعیت ترکیبی سیستم اندازه گیری و برهم کنش ها و اثرات متقابل اجزاء سیستم اندازه گیری بر یکدیگر و بر عدم قطعیت کلی سیستم است. از این رو در این مطالعه به ارائه روابط مورد نیاز جهت محاسبه عدم قطعیت کلی آزمایشگاه های کالیبراسیون کنتورهای گاز در کشور پرداخته شد و در انتها نیز عدم قطعیت کلی دو مرکز به صورت نمونه محاسبه و گزارش شده است. یکی از این مراکز توانایی کالیبراسیون کنتورهای توربینی و دیگری توانایی کالیبراسیون کنتور دیافراگمی را دارا بود. نتایج به دست آمده نشان داده است که عدم قطعیت کلی مرکز کالیبراسیون کنتور توربینی برابر با ۴۲۲/۰درصد بوده است که انحراف کالیبراسیون کنتور مرجع، بیشترین نقش را در این عدم قطعیت کلی داشته است. همچنین محاسبه عدم قطعیت کلی مرکز کالیبراسیون کنتور دیافراگمی نشان داد بهترین عدم قطعیت کلی این مرکز ۲۳/۰درصد بوده است. مقایسه نتایج عدم قطعیت کلی این دو مرکز با معیارهای جهانی نشان داد عدم قطعیت کلی مراکز در محدوده مناسبی قرار دارد و با کالیبراسیون دوره ای تجهیزات اندازه گیری مانند کنتور مرجع و ... می توان این مقدار را نیز بهبود داد.

عدم قطعیت کلی, کالیبراسیون, مراکز کالیبراسیون, کنتور دیافراگمی, کنتور توربینی