سروش محمدپور - پژوهشگر دکتری معماری، دانشکده هنر و معماری، واحد تهران غرب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
لیلا زارع - استادیار مرکز تحقیقات اقتصاد خلاق دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران غرب، تهران، ایران.

میشل فوکو در سال ۱۹۶۷ مبحثی با عنوان دگرجا یا هتروتوپیا مطرح کرد و برای بیان محتوا و مفهوم آن در میان نمونه هایی که تفسیر کرد باغ ایرانی و فرش باغ ایرانی را نمونه ای بارز از دگرجا (هتروتوپیا) دانست . سخن اصلی فوکو تحقق مکانهایی به عنوان دگرجاست . بنابراین از نظر فوکو دگرجاها، ناکجاهای تحقق یافته در مکان هستند. در تمام فرهنگ ها متناسب با هر فرهنگ وجود دارند. با گذشت زمان، در یک فرهنگ ممکن است از یک هتروتوپیا به حون کاملا متفاوتی استفاده شود و در واقع کارکرد هتروتوپیا، وابسته به زمان می تواند تغییر کند. باغ ایرانی کهن ترین نمونه ی هتروتوپیا است که متشکل از مکانهایی با هم بیگانه می باشد، که در آن واحد با یکدیگر ادغام شدهاند. از خصوصیات بارز موجود در باغ ایرانی وجود حس مکان در فضا می باشد. بنابراین هدف اصلی در این پژوهش ، تاثیر اصول و شاخصه های موثر در شکل گیری باغ ایرانی بر طبق نظریه ی هتروتوپیا می باشد؛ به صورتی که حس مکان در فضا ارتقاء یابد. پژوهش حاضر با توجه به سنت کیفی تحقیق ، با روش پژوهش تحلیلی -توصیفی ؛ با تحلیل بحث های نظری و ویژگی های لازم برای ارتقاء حس مکان در باغ ایرانی در صدد است تا اثبات کند که باغ ایرانی که از کهن ترین نمونه های هتروتوپیا است ؛ که فوکو بسیار بر اصول و فلسفه ی آن تاکید داشته دارای عوامل و شاخصه هایی مهم و تاثیرگذار بر ارتقاء حس مکان می -باشد.

باغ ایرانی ، هتروتوپیا، میشل فوکو، حس مکان، دگرجا.