نیلوفر ملک - عضو هیات علمی دانشگاه هنر اصفهان
الهام والی نژاد - دانش آموخته کارشناسی ارشد مطالعات معماری دانشگاه هنر اصفهان

در این مقاله سعی شده است که نگاهی اجمالی به نقش مایه خورشید از منظر علم نشانه شناسی داشته باشیم و در صدد پاسخ به این سوال بوده ایم که آیا این نقش مایه بیانگر مفهومی خاص است؟ و اگر چنین است آن مفهوم ویژه چیست؟ دیگر اینکه ریشه این نقش مایه در کجاست؟ و از چه هنگام در تزئینات معماری ظاهر شده است؟ برای نیل به نتیجه ای در خور بایسته بود که ابتدا نگاهی اجمالی داشته باشیم به علم نشانه شناسی و بدانیم که این علم چیست و نشانه را چگونه معنا می کند. در ادامه نقش مایه خورشید را در طول تاریخ ایران از پیش از زرتشت تا پس از استقرار اسلام رهگیری نمودیم تا ریشه های نخستین این نقش مایه را درک نمائیم. و در نهایت نقش خورشید را از منظر نشانه ها و علم نشانه شناسی مورد تجزیه و تحلیل قرار دادیم و انواع نشانه ها را برای این نقش مایه تعریف نمودیم. میتوان نتیجه گرفت که تزئینات و نقوش تزئینی معماری ایران دارای معنا و مفهوم بوده و ریشه در باور ها و اعتقادات مردم این سرزمین دارد. در این بین یکی از عناصری که در نقش مایه های تزئینی به وفور به چشم می آید خورشید است.

نشانه، خورشید، آئین مهر، تزئینات معماری