بهرام احمدخانی - استادیار گروه معماری و شهرسازی موسسه آموزش عالی سراج
علی فرهادی شبستری - مربی گروه معماری و شهرسازی موسسه آموزش عالی سراج
مصطفی عطایی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری موسسه آموزش عالی سراج
علی محمدی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری موسسه آموزش عالی سراج
هانیه حسین زاده - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری موسسه آموزش عالی سراج

با توجه به اهمیت موضوع معاد در جهانبینی اسلامی ، مسئله تدفین در اسلام، جایگاهی ویژه دارد. همین امر سبب شده است تا در گستره وسیعی از ایران،سنگمزاراتی با علائم و نقشهای گوناگون برجای بماند. در پژوهش حاضر سعی شده است به چند سوال پاسخ داده شود: حکمت های پنهان پشت اشکال هندسی و اعداد روی مقابر ایرانی اسلامی دوران ایلخانی و صفویه چیست ؟ ارتباط میان حکمت های پنهان پشت اشکال هندسی و اعداد روی مقابر ایرانی اسلامی با سایر مذاهب و فرهنگ ها چیست ؟ کدام یک از اشکال هندسی و اعداد از کاربرد بیشتری بر روی مقابر برخوردار است ؟ چگونه میتوان از حکمت های پشت اشکال هندسی و اعداد روی مقابر ایرانی اسلامی در طراحی های معاصر استفاده کرد؟ براساس این مطالعه ، مشخص گردید که بیشتر نقوش موجود بر روی سنگمزارات مربوط به دوره صفویه و ایلخانی بوده که با انواع مختلفی از نقشمایه های کتیبه ای ، هندسی ، محرابی ، ابزارآلات جنگی و صحنه های روایی تزیین شده اند که شواهد مستقیمی از اعتقادات عصر خود را به نمایش میگذارند به طور کلی نقوش روی سنگ مقابر بیانگر مفاهیم نمادین از حیات وممات، دنیای پس ازمرگ، رستاخیز، فعالیت های روزمره و حرفه مشخص متوفی است . پژوهش ها نشان میدهد بسیاری از نقش مایه های سنگ مزارها و هندسه ساخت آنها متاثر از فرهنگ های پیش از اسلام بوده و از نظر شکل ظاهری ارتباط نزدیکی با سنت های اقوام ترک زبان آسیای میانه دارد و بیانگر اشتراک بین دو فرهنگ ایرانی اسلامی و برخی از سنت های آسیای میانه است .

رموز، هندسه ، حکمت ، مقابر، اسلامی