سعیده حسین زاده - کارشناس ارشد نقاشی ایرانی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز

شاهنامه فردوسی از آثار ادبی و کلاسیک ایران است که بسیاری از داستانهای آن از منظر اسطورهای ، قابل بررسی و مطالعه می یاشد. ضحاک یکی از اساطیر مهم شر در فرهنگ ایران باستان است که فردوسی با اشعار حماسی آنرا تصویرآفرینی کرده است . هدف پژوهش پیش رو مطالعه و بررسی اسطوره ضحاک (نماد شر) بر اساس نظریه نقد لویاتان و مضامین آن از نظر فرای و همچنین شناسایی و خوانش تصویری در۹ نگارهی مرتبط با داستان ضحاک در شاهنامه طهماسبی بر اساس رویکرد نمادین لویاتان است . محدودیت پژوهش در سه عرصه اسطوره، ادبیات و هنر بوده و تحلیل انواع تصاویر هنری در بستری تازه و متناسب با نگرش فلسفی و بیان معاصر از ضروریات پژوهش است . این مقاله به روش تحلیلی - تطبیقی و رویکرد نقد اسطورهای است . نتایج تحقیق حاکی از آن است ؛ اسطوره ضحاک با نظریه نقد لویاتان منطبق بوده و جامعه ضاله در جامعه ضحاک، بعنوان یکی از مضامین لویاتان نمود پیدا کرده و بازآفرینی شده است . همچنین خوانش نگارههای ضحاک با رویکرد نمادین لویاتان و در بافتی تازه نشان دهنده این است که بیشتر مضامین نمادین لویاتان در نگارههای ضحاک تصویرگری و به نمایش گذاشته شده است .

ضحاک، اسطوره شر، لویاتان، نورتروپ فرای ، شاهنامه