آزاده اربابی سبزواری - دانشیار
فاطمه یزدانی فرد - دانشجویی دکتری

بر اساس آمار موجود حدود ۳۳ هزار هکتار بافت فرسوده در کشور وجود دارد که نیازمند به ساماندهی و احیاء میباشد بیشترین سهم بافتهای فرسوده نیز متعلق به شهر تهران است وسعت و گستردگی مناطق فرسوده از یک سو و مشکلات فراوان کالبدی ،اجتماعی ، اقتصادی موجود در مناطق ذکر شده از سوی دیگر همواره مسئولین و کارشناسان عرصه شهرسازی و مسایل اجتماعی ؛ اقتصادی را به فکر اندیشیدن راه چاره در این مورد انداخته است . در عرصه شهرسازی این اندیشه در قالب تهیه طرحهای بهسازی ، نوسازی و بازسازی و مرمت بافتهای قدیمی و مسئله دار پدیدار میشود . به نظر می رسد در طرحهای ساماندهی بافتهای فرسوده سعی بر آن شده است که با تاکید بر بازسازی و احیای کالبدی تجدید حیات دوباره ای در این مناطق بوجود آید؛ ولی برابر شواهد موجود و ارزیابی طرحهای ساماندهی این طرحها هم در برنامه ریزی و طراحی و هم در اجرا دارای مشکلاتی می باشند. شاید همین مشکلات مانع از اجرای کامل آنها میشود عدم توجه به ابعاد اجتماعی و اقتصادی که می توان از آنها به عنوان ابعاد پنهان در این طرح ها یاد کرد از جمله عوامل عدم تحقق کامل این طرح ها از مرحله برنامه ریزی طرح اجرا تا تداوم زندگی قابل قبول و پایدار در این مناطق میباشد این ابعاد به شکل حلقه های مفقوده در جریان برنامه ریزی ، طراحی ، اجرا و تداوم حیات مطلوب و پایدار در فرایند طرحهای ساماندهی به فراموشی سپرده شده و یا به شکلی صوری بدان پرداخته می شود. این خود به عنوان عاملی در کنار عوامل دیگر موجب عدم تحقق کامل این طرح ها گشته است .

ابعاد پنهان، طرح پیشنهادی جنبه های اجتماعی - اقتصادی ، احیا و بازسازی