آشنایی با تجارت الکترونیک و زیر ساخت ها آن

تقسیم بندی تجارت الکترونیک تجارت الکترونیک در واقع فرآیند خرید و فروش محصولات و خدمات بر روی شبکه اینترنت می باشد و می توان آن را به چند گروه: تجارت بین بنگاه و مصرف کننده یا مشتری (B2C)، تجارت بین بنگاه و بنگاه (B2B) و تجارت بین مصرف کننده و مصرف کننده (C2C) تقسیم نمود. که در این میان فعالیت های تجاری عمدتا در چارچوب B2B و B2C متمرکز گردیده اند. هر چند در آینده فعالیت هایت جاری B2A و C2A نیز قابل پیش بینی می باشند که در ادامه به معرفی هر یک پرداخته شده است. نمونه ای از یک فعالیت تجاری بین بنگاه و بنگاه (B2B) بنابر عقیده متخصصین با برقراری ارتباط شبکه اینترنتی بین تولید کنندگان قطعات خودرو و سازندگان خوردو زمان تحویل خودروهای سفارش شده کاهش خواهد یافت، چرا که با انتقال سریع اطلاعات متقابل بین قطعه سازان از یک طرف و سازندگان خودرو از سوی دیگر با استفاده از شبکه اینترنت تحولات عمده ای در مراحل تحویل خودرو کیفیت و هزینه را شاهد خواهیم بود. قطعه سازان، با آگاهی از نیازهای خودروسازان، محصولات را مطابق با نیاز آنها تولید خواهند نمود. ارتباط بین خودروسازان و قطعه سازان برای سفارش و تغییر در قطعه و اندازه های لوازم یدکی به روش سنتی با کاغذ و نامه حداقل بین یک تا دو ماه زمان می برد. اما با استفاده از اینرنت و برقراری ارتباط رایانه ای بین این دو مجموعه زمان به کمتر از یک هفته کاهش می یابد، در این روش همچنین خودروسازان با کنترل شاخص های کیفیت قطعات خودرو می توانند تعداد و موارد قطعات معیوب را سریعا به قطعه سازان اطلاع دهند و در نتیجه افزایش قابل توجهی در کیفیت خودروها بوجود می آید. در نهایت B2B بین دو مجموعه تولیدکنندگان خودرو و قطعه سازان باعث کاهش هزینه ها، بهبود کیفیت و افزایش سرعت ساخت خودرو می گردد. فعالیت های در محدوده بین بنگاه و مصرف کننده B2C تجارت الکترونیکی بین بنگاه و مشتری بسیار متداول است. در حال حاضر ده گروه اول زمینه های فروش خدمات و کالا که از طریق اینترنت و براساس B2C انجام می پذیرند عبارتند از: سخت افزار، امور مسافرت، جهانگردی، کتاب، موسیقی، ارسال هدیه و گل و موادغذایی و نوشیدنی، جواهرات، کالاهای ورزشی و الکترونیکی، که برخی از آنها نیز در لیست کالاهای صادراتی کشورمان قرار دارند. لذا با توجه به وجود زمینه های مذکور و با سرمایه گذاری در این بخش می توان آینده روشنی را در بازار تجارت الکترونیک پیش بینی نمود. فعالیت های در محدوده C2C انواع مزایده و مناقصه کالاها از طریق اینترنت در این حوزه قرار می گیرند و با توجه به استقبال عمومی از این نوع سایت ها آینده خوبی برای این بخش از فعالیت های تجارت الکترونیک پیش بینی می شود. فعالیت های تجاری B2A (Business to Administration) انواع تعاملات تجاری مابین شرکت ها و سازمانهای دولتی، پرداخت عوارض و مالیاتها نمونه هائی از انواع فعالیت های B2A را تشکیل می دهند. دولت الکترونیکی E_Government به دنبال متداول شدن تجارت الکترونیکی (e_commerce) در سالهای اخیر پدیده نوین دیگری بنام دولت الکترونیک (e_government) مطر شده است. مهمترین ویژگی این پدیده ایجاد بستری مناسب جهت ارایه خدمات با هزینه کمتر و اثربخشی بالاتر می باشد که همواره مورد نیاز و دغدغه خاطر مردم و دولتها بوده است. بدین ترتیب ضمن ایجاد ارتباطی بهتر بین آحاد مردم و دولت، خدمات بسیاری در قالب e_government به سه دسته از مشتریان قابل عرضه می باشد شهروندان، بنگاه های اقتصادی و موسسات دولتی، مشتریان دولت الکترونیک می باشند، این مشتریان قادرند با استفاده از شبکه های وب با دسترسی به سایت های دولت الکترونیک در فعالیت هایا جتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی شرکت نمایند یکی از مهمترین اهداف ایجاد دولت الکترونیک تحقق بخشیدن به مردم سالاری الکترونیک است که تمامی شهروندان بتوانند در سرنوشت خویش دخالت داشته باشند. هم اکنون بیش از یکصد سایت اینترنتی در ایالات متحده به صورت online در حال ارائه خدمات دولتی به مردم می باشند. در نیوزلند نیز پایگاه های بسیاری ایجاد شده اند که بصورت online اطلاعاتی در مورد ساختار و فعالیت های دولت ارائه می دهد. پرداخت مالیات و عوارض، تجدید گواهینامه، ثبت شرکت، ثبت تولد و مرگ، تقاضا و دریافت مجوز فعالیت های ساختمانی، تجدید جواز کسب و اینگونه فعالیت ها از موارد مختلف تعاملات با دولت الکترونیک است. مزایای دولت الکترونیک 1 دسترسی مستقیم به ادارات دولتی و مقامات و نیز تسهیل در تعاملات فیمابین ادارات با یکدیگر و مشتریان آنها. 2 صرفه جویی در زمان و امور حمل و نقل و بهبود ترافیک 3 حذف و یا به حداقل رساندن مکاتبات کاغذی 4 کاهش هزینه خدمات و افزایش کیفیت آنها 5 ارائه خدمات در هر کجا و در هر زمان قوانین حقوقی حاکم بر کسب و کار الکترونیکی (e-law) استراتژیهای اینترنت بطور غیرقابل وصف چه به لحاظ پیاده سازی و چه بخاطر تغییرات سریع قوانین و قاعده های مربوط به خود در جهان، همواره نیاز به تغییر و تحول سریع در قوانین تجارت را طلب می نماید. در حالی که هم اکنون در دوران رشد و بلوغ اینترنت و کسب و کار الکترونیکی قرار داریم، هنوز بسیاری از سازمانها از تاثیراتی که به لحاظ بکارگیری اینترنت در زمینه های حقوقی ایجاد شده مطلع نمی باشند. به منظور تبیین اهمیت موضوع فوق الذکر بسیاری از دانشکده های مدیریت و علوم انفورماتیک برای آن دسته از افرادی که سابقه رسمی در زمینه قوانین حقوقی ندارند اقدام به برگزاری دوره های آموزشی و کارگاههای متلفی نموده اند و افراد مختلفی را تحت آموزش قرار می دهند از جمله مدیران اجرائی که شناخت کافی در مورد قوانین حقوقی نداشته اما در فرآیندهای تجاری سازمان خود نقش استراتژیکی دارند. هر چند روش هایی جهت محافظت از دارایی های معنوی از طریق قوانین copyright و حقوق مربوط به ثبت اختراع و حق امتیاز ارائه گردیده است لیکن در بررسی قوانین حاکم به اینترنت همواره ریسک را به عنوان یک ضریب مهم در کسب و کار تجاری می باید مدنظر قرار داد. برنامه ریزی ها نشان می دهد که در آینده تصویر بهتری از قوانین حاکم بر سازمانهای الکترونیکی در پیش رو خواهیم داشت. مزیت های تجارت الکترونیکی افزایش رشد تجارت افزایش فروش افزایش درآمد افزایش سرمایه گذاری افزایش سطح رفاه زندگی مردم ایجاد فرصت های تجاری جدید برای صنایع و بنگاه های بازرگانی (ناشی از رفع تبعیضات و تحصیل امتیازات تجاری حاصل از مذکرات بین دولتها) افزایش فرصت های جدید شغلی (کارآفرینی نسل جوان در دراز مدت) افزایش قابل ملاحظه امنیت دسترسی به بازارهای صادراتی ناشی از تثبیت تعرفه ها افزایش تضمین بازارها و ثبات دسترسی به آنها ناشی از بکارگری قواعد متحدالشکل در تمامی کشورهای عضو سازمان های جهانی امکان ارائه خدمات و محصولات در سطح جهانی جلوگیری از اتلاف وقت و کاهش ترددهای بی مورد کمک به منابع انرژی و محیط زیست کاهش هزینه های سربار و ایجاد رقابت در سطح بین الملی دسترسی سریع به اطلاعات عدم حضور واسطه کاهش هزینه های تبلیغات کالا به ویژه در سطح بین المللی ورود به بازارهای فرامنطقه ای در جهت بازاریابی جهانی معایب تجارت الکترونیکی تاثیر ناشناخته آن بر روابط اجتماعی انسان ها اینترنت یک شبکه بلاصاحب و بدون سیاست گذاری خاصی است تسلط زبان و فرهنگ انگلیسی که در دراز مدت زبان، فرهنگ و هویت کشورها به نفع اینترنت از بین می رود. در اختیار قرار دادن فوری بخش عمده ای از تقاضای داخلی به رقبای خارجی واگذاری بخش عمده ای از بازارهای صادراتی به رقبای خارجی قرار گرفتن سهام کارخانجات داخلی در سیطره سرمایه مدیریت و سرمایه گذاران خارجی با حداقل بهای ممکن بلااستفاده ماندن بیشتر عوامل تولید کاهش میزان تولید کاهش حجم فروش کاهش نیروی شاغل (افزایش نرخ بیکاری) کاهش سرمایه گذاری صنعتی کاهش تولید شرکت های ورشکسته کاهش سهام صنعت در تولید ناخالص داخلی کاهش نیازهای ارزی کشور برای تامین احتیاجات جامعه جوان و رو به رشد کشور افزایش میزان استقراض خارجی و بدهی های کشور کاهش درآمدهای مردم و سطح زندگی آنها که در تباین با اهداف کلان سازمان جهانی تجارت است. نیازها یک سیستم بانکی روان و دقیق قوانین گمرکی، مالیاتی و بانکداری الکترونیک کد تجاری محصول تهیه و تدوین نظام ملی اطلاعات و نظام حقوقی اطلاع رسانی (کپی رایت) امنیت اطلاعات محرمانه بودن اطلاعات شخصی (Privacy) تطبیق مقررات ملی با مقررات متحدالشکل بین المللی توسعه تکنولوژی عام (Generic) مانند میکروالکترونیک، مهندسی نرم افزار وجود یک بستر قانونی جهت اجرای تجارت الکترونیکی همکاری دانشگاه ها، مراکز تحقیقاتی و سازمان های مختلف پذیرش اسناد الکترونیکی توسط قوه قضاییه (بجای اصل سند مالکیت) تامین صدور و بکارگیری کارت های اعتباری و نظام انتقال الکترونیکی اسناد توسط شبکه بانکی تامین خطوط ارتباطی پرسرعت و مطمئن و ایجاد بستر مخابراتی به شکل بی سیم معرفی مرجع نمون گواهی امضاء دیجیتالی در کشور و تایید احراز هویت خریدار و فروشنده توسط این مرجع. تجارت الکترونیکی چیست؟ (Electronic Commerce) خرید از طریق اینترنت یک نمونه از مثال تجارت الکترونیکی می باشد بطور کلی واژه تجارت الکترونیکی اشاره به معاملات الکترونیکی می نماید که از طریق شبکه های ارتباطی انجام می پذیرد. ابتدا خریدار یا مصرف کنده به جستجوی یک مغازه مجاری از طریق اینترنت می پردازد و کالایی را از طریق وب یا پست الکترونیکی سفارش می دهد و نهایتا کالا را تحویل می گیرد. بدیهی است که به این ترتیب فرآیند خرید کالا به سادگی و سرعت انجام می پذیرد. صورتحساب نیز به طرق مختف از جمله بصورت نقدی، پس از تحویل جنس، واریز وجه به حساب بانکی فروشنده، Postal money Orders و یا از طریق کارت اعتباری می تواند پرداخت شود.