نسرین اصلانی - استادیار تاریخ پژوهشگاه علوم انتظامی و مطالعات اجتماعی، تهران ، ایران

نظم و در پی آن برقراری امنیت از بنیادی ترین پایه های بقای تمام جوامع و دولت ها محسوب می شود به گونه ای که با بزرگ تر و پیچیده تر شدن هر جامعه، نیاز به نظم و امنیت بیش ازپیش احساس می گردد. کشور ایران به عنوان نخستین بنیان گذار سیستم حکومتی گسترده امپراتوری، انواع دستگاه های ایجاد نظم و امنیت را در طی تاریخ مورد آزمایش قرار داده است که یکی از این راهکارها در زمان هخامنشیان، ایجاد نیروی خشثره پان یا ساتراپ در ایالت­های تحت فرمان شاه بزرگ بود. واژه خشثره پان به معنای نگهبان ایالت و یا شهربان، واژه پارسی است که در زبان یونانی به ساتراپ یک ایالت اطلاق می شده است. آنها به عنوان حافظان نظم و امنیت شهر شناخته می شدند و وظایف بسیاری را بر عهده داشتند که بیانگر نفوذ و قدرت آنان است. پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و بر پایه مطالعات اسنادی- کتابخانه ای انجام شده و هدف از آن بررسی تاثیر خشثره پان ها بر تامین نظم و امنیت جامعه هخامنشی است. در پایان، نتایج این پژوهش نشان می دهد که نظم و امنیت برقرار شده در ایالت­های هخامنشی مرهون ایجاد نیرویی به نام خشثره پان است که متاثر از اعتقادات مذهبی پادشاهان هخامنشی و با الگوپذیری از تشکیلات مادی به ثمر نشسته و مورد تقلید حکومت های بعدی نیز قرار گرفته است.

هخامنشیان, ایالت­های هخامنشی, نظم و امنیت, نیروی امنیتی, خشثره پان