جواد هروی - استادیار گروه تاریخ دانشگاه آزاد علوم و تحقیقات تهران

ظلم ساسانیان بر مردم ولایات ایران، اسباب فروپاشی ایشان را رقم زد. چنان که چون تندباد تهاجم اعراب نومسلمان وزیدن گرفت، چندان طاقتی بر آل ساسان نماند و حیات سیاسی خود را به زودی از کف دادند؛ اما طلوع فجر اسلام بر ولایات ایران نیز، به رغم حلاوت نخستین، با سخت گیری های ناباورانه خلفای اموی همراه شد. به گواهی منابع تاریخی، بعد از شهادت امام علی (ع) در سال ۴۱ هجری، چون ساختارهای خلافت، به شالوده های خشک و بی مغز سلطنت آلوده شد، حاکمانی بر اریکه زمام­داری مناطق مختلف سرزمین ایران تکیه زدند که به جز مطامع فردی و منافع قومی، مقصود دیگری در نظر نداشتند. عملکرد والیان خلافت اموی در بلاد بسیاری همچون ایران، رهاوردی جز ناامنی، استبداد، ظلم و جور در تاریخ این سرزمین نبود. مقاله حاضر با روش توصیفی و تحلیلی، رویکردی مختصر و مستند از خلال اوراق تاریخ بر این مدخل ارائه می دهد. نتایج تحقیق حاکی از آن است که امویان که گرفتار روحیه نژادپرستانه شده بودند، در یک فرآیند وسیع و روزافزون، چیزی جز محرومیت ایرانیان از حقوق انسانی، اجتماعی و درنتیجه سقوط دولت خویش، دستاوردی نداشتند. اینها تمهیدات نامبارکی بود تا عدالت، قربانی بی عدالتی و ظلمت جایگزین روشنی شود.

ایران, امویان, خشونت, تبعیض, تفاخر, امنیت