جهانبخش ثواقب - استاد تاریخ دانشگاه لرستان
الهام امیدی فرد - کارشناس ارشد تاریخ ایران اسلامی دانشگاه لرستان
پرستو مظفری - دانشجوی دکترای تاریخ دانشگاه لرستان.

با ظهور رضاخان در عرصه سیاسی–  نظامی ایران، در وضعیت نظام ایلی و نیز سیاست انگلستان نسبت به ایلات و قدرت مرکزی تغییراتی پدید آمد. به گونه ای که سیاست پیشین حمایت از تمرکزگریزی و خوانین محلی به هم گرایی با سیاست نوین مرکزیت گرایی و یکپارچه سازی قدرت سیاسی تبدیل شد. رضاخان در آغاز با برقراری نظم و امنیت اجتماعی و جلب اعتماد اقشار بانفوذ مملکت توانست خود را فردی لایق برای اداره امور مملکت و حافظ منافع ملی و پای بند به دیانت و مشروطیت نشان دهد. در راستای دستیابی به ثبات سیاسی با حمایت انگلستان به یکپارچه سازی و تمرکزگرایی پرداخت و مخالفین وی از خوانین و بزرگان ایلات (عرب، لر، بختیاری) در کمیته ای قبیله ای به نام قیام سعادت خود را سازماندهی کرده و به تکاپو در برابر او پرداختند اما به نتیجه ای دست نیافتند. هدف پژوهش حاضر، بررسی و تبیین علل شکل گیری کمیته قیام سعادت در نواحی جنوب غربی ایران مقارن با قدرت یابی رضاخان و سیاست واگرایانه انگلستان نسبت به آن است. سیاستی که در راستای حمایت از رضاخان برای سرکوبی کمیته قیام سعادت قرار گرفت. این پژوهش به شیوه توصیفی و تحلیلی و با استفاده از آگاهی های تاریخی انجام شده و یافته آن نشان می دهد که سیاست تمرکزگرایی و یکپارچه سازی رضاخان و حمایت انگلستان از ایجاد یک قدرت واحد در ایران مبتنی بر تامین اهداف آن دولت در شرایط جدید، موجب شد کمیته قیام سعادت با پراکندگی اعضا، نداشتن انسجام درونی و عدم حمایت از سوی گروه های مختلف جامعه، به سود همبستگی ملی با اقتدار نظامی رضاخان شکست خورده و ناکام بماند.

انگلستان, رضاخان, شیخ خزعل, کمیته قیام سعادت, ایلات و عشایر