حسین رضاپور - استادیار، گروه معارف اسلامی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی سمنان، سمنان، ایران
غلامحسین مهدوی نژاد - استادیار، گروه معارف اسلامی، دانشکده پزشکی،دانشگاه علوم پزشکی سمنان، سمنان، ایران

از جمله رایج ترین آداب دینی در میان مسلمانان، که در روایات بسیاری از آن سخن رفته، ذکر است. ذکر ، دامنه گسترده ای از آیین های عبادی را دربرمی گیرد. بنابراین ، مساله اصلی پژوهش حاضر چیستی مفهوم و مصداق یاد خدا و بررسی آثار یادخدا و پیامدهای غفلت و اعراض از یاد خدا است. لذا، با توجه به اهمیت و جایگاه موضوع، در این پژوهش با روش کیفی از نوع تحلیل اسنادی، به بررسی و تحلیل مفهوم و مصداق یاد خدا و آثار یادخدا و پیامدهای غفلت و اعراض از یاد خدا با تاکید بر قرآن کریم پرداخته شده است. نتیجه بحث این که: منظور از ذکر، یاد خدا و مطلق توجه انسان به خداوند است و گرچه همه ی نعمت ها و اوامر و نواهی در عبادات، از مصادیق ذکر و یاد خداوند هستند؛ اما خداوند در قران کریم مصادیقی را به عنوان ذکر تصریح کرده است که مهمترین آن ها عبارتند از: قران، نماز، رسول خدا، اهل بیت پیامبر گرامی (ص)، نماز جمعه، موعظه و نصیحت، تسبیح حضرت زهرا (سلام االله علیها) و... یاد خداوند آثار و برکات فراوانی دارد که در آیات و روایات به آن اشاره شده است. که مهمترین آن ها عبارتنداز: مورد یاد خدا قرار گرفتن، همنشینی با خدا، محبت خداوند، فلاح و رستگاری، افزایش برکت و حضور ملائکه، آرامش، دوری از شیطان و... خداوند در قرآن کریم برای فراموشی خدا و غفلت از یاد خدا نیز پیامدهای دنیوی و اخروی متعددی را بیان کرده است که به صورت مختصر و مجزا به آن ها پرداخته شد که عبارتند از: زندگی سخت، نابودی نعمت ها، نفاق، قساوت قلب، واگذار شدن به خود، تسلط شیطان بر انسان، ذلت و خواری دنیوی، کور محشور شدن، حسرت خوردن، هلاکت و خسران، گمراهی آشکار، اعراض پیامبر(ص) و... بنابراین لازم است برای رسیدن به سعادت و زندگی مطلوب و بهره مندی از برکات و آثار ذکر خدا و مصون ماندن از پیامدهای غفلت از یاد خداوند ضمن شناخت درست مفهوم ذکر، توجه ویژه ای به مصادیق ذکر خدا در زندگی روزمره شود چه بصورت عام و چه بصورت خاص.

به یاد خدا، ذکر، قرآن، نماز، اهل بیت، آرامش