مهدی حسین آبادی - استادیار زمین شناسی، گروه مهندسی معدن و زمین شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد طبس، طبس
روح اله خبازان - دانشجوی مهندسی معدن، دانشگاه آزاد اسلامی واحد طبس، طبس.

محدوده مورد مطالعه در فاصله ۴۰ کیلومتری جنوب شرق شهرستان طبس ، در گوشه جنوب غرب نقشه زمین شناسی ۲۵۰۰۰۰: ۱ بشرویه واقع شده است . این ذخیره شکل توده ای و لایه ای داشته و محصول دگرسانی سنگ های آذرآواری (توف- آگلومرا) و گدازه های اسیدی تا حدواسط ( داسیت تا آندزیت ) به سن پالئوژن است . براساس نتایج پراش پرتو ایکس (XRD )، کانی های اصلی شامل بیدلیت ، کلینوپتیلولیت و کریستوبالیت ، همراه با مقادیر کمتر شامل کوارتز، هالیت ، ایلیت و آلبیت هستند. حضور هالیت و ایلیت به صورت فرعی در نمونه ها می تواند نشانگر بالا بودن نسبی شوری محیط باشد . با توجه به نتایج حاصل از تجزیه شیمیایی XRF (افزایش میزان Na۲O در نمونه ها نسبت به (CaO، اندیس تورم و میزان جذب آب بالا می توان نتیجه گرفت که کانی اصلی بنتونیت در این معدن، مونت موریلونیت سدیم دار است . با توجه به قدرت تورم بالا و جذب آب بالای ۶۰۰ از این ماده معدنی می توان در گندله کانه های آهن استفاده نمود. افزایش منیزیم در نمونه های بنتونیتی می تواند بیانگر آن باشد که کاتیون های منیزیم از آب دریاچه شور ناشی شده و در ساختار مونت موریلونیت مصرف شده اند.

بنتونیت سدیمی ، اندیس تورم، اصفهک ، خراسان جنوبی .