حسنعلی سراج - کارشناسی مهندسی معدن، مدیر عامل شرکت نوآوران سراج ابزار
زهرا نجفی - کارشناسی ارشد زمین شناسی مهندسی، شرکت نوآوران سراج ابزار
یاور جباری - کارشناسی ارشد زمین شناسی ساختمانی، خدمات ژئوتکنیک دنیز

با توجه به افزایش جمعیت شهرها، تعداد خودروها و وسایل حمل و نقل عمومی ، مسئله ترافیک وسایل نقلیه ، یکی از چالش های فرا روی کارشناسان برنامه ریزی و مدیریت شهرها می باشد. اهمیت این مسئله در کلان شهرهایی مثل تهران که علاوه بر تراکم جمعیت بالا، طبق آمار و ارقام موجود، تعداد ۳ میلیون نفر مسافر روزانه دارند بیشتر نمود پیدا می کند. ظرفیت حمل و نقل جاده ای ( خیابانی ) به دلیل محدودیت در استفاده از فضاهای روی سطح زمین ، محدود شده است . لذا در چند سال گذشته تلاش ها در جهت انتقال بخشی از ترافیک این شهر به فضاهای زیرزمینی معطوف شده است . یکی از مهم ترین مسائل تونل سازی در فضاهای شهری ، اثرات نامطلوب آن بر روی سازههای سطحی و بخصوص در زمین های نرم و مناطق متراکم می باشد. ابزاربندی و رفتارنگاری ژئوتگنیکی بعنوان یک ابزار مهم در شناخت رفتار سازه و کنترل آن در حین اجرا و بهرهبرداری می باشد که با توجه به شرایط پروژه، روش اجرای نصب ابزاردقیق بسیار مهم می باشد. بزرگراه حکیم یکی از بزرگراههای اصلی کلان شهر تهران به طول ۹ کیلومتر است که از محل اتصال بزرگراه رسالت و بزرگراه کردستان بعد از تونل رسالت آغاز می شود و در بزرگراه لشگری به پایان می رسد. تونل دوقلو حکیم با سطح مقطع حفاری ۱۸۶ مترمربع و طول کلی ۳۲۵۶ متر به روش NATM / SEM در منطقه جنگلی چیتگر احداث شد که بصورت مرحله ای حفاری و نگهداری شد. برای ابزاربندی و رفتارنگاری این تونل از نشست سنج سطحی ، اکستنسومتر و تارگت های ژئودزی استفاده شده است . در این مطالعه رفتار و نشست سطحی و زیر سطحی محیط اطراف تونل بررسی شدند که نتایج بدست آمده از ابزاربندی تونل حکیم علاوه بر اینکه نشان می دهد مراحل حفاری و نگهداری بخوبی انجام شده است ، رفتار و اثر هر مرحله از حفاری را به درستی نشان می دهد.

تونل حکیم ، ابزاربندی ، رفتارنگاری ، نشست سطحی ، نشست زیر سطحی .