یاسر هاشمی - دانشجوی دکتری معارف اسلامی، دانشگاه معارف اسلامی قم، قم، ایران
ابوذر رجبی - دانشیار معارف اسلامی، دانشگاه معارف اسلامی قم قم، ایران

یکی از براهین علیه وجود خدا که در دوران معاصر موردتوجه برخی فیلسوفان دین قرار گرفته، «برهان اختفای الهی» است. مقرران این برهان، سعی دارند که با استناد به برخی صفات مهم خدای ادیان توحیدی و لوازم و پیامد­هایی که پذیرش این صفات در زندگی بشر دارد، به ویژه عشق کامل و مطلق او به بندگانش، صحنه واقعیت را از وجود خدا تهی دانسته و یا حداقل احتمال عدم وجود او را از احتمال وجودش، کم­رنگ­تر جلوه دهند. در مقابل، طیف اندیشمندان و فیلسوفان خدا­باور کوشیده­اند که با نقد این برهان، نا­رسایی آن را در اثبات عدم وجود خدا نمایان سازند. برهان یادشده مبتنی بر مبادی تصوری و تصدیقی­ای است که بحث و تحلیل از آن­ها در فهم صحیح برهان و در ادامه نقد آن راهگشا خواهد بود. نگاشته پیش­رو با روش توصیفی-تحلیلی به چهار مبدا تصدیقی برهان شلنبرگ اشاره و به تحلیل آن­ها می­پردازد. بر اساس یافته­های تحقیق، غیر­ارادی بودن فرآیند شکل­گیری باور در انسان، غیر­قابل دسترسی دانستن خدا به عنوان امر غایی، نهایی گرایی و مختار بودن انسان چهار مبدا تصدیقی برهان اختفای شلنبرگ محسوب می­شوند. تبیین این امور به همراه ملاحظاتی ناظر به آن ها در این تحقیق ارائه خواهد شد.

اختفای الهی, شلنبرگ, مبادی تصدیقی, عشق الهی, نهایی گرایی, وجود و یا عدم وجود خدا