عالیه امینی - گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
مجتبی حسینی - گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
حسین صادقی نامقی - گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
سید حسین گلدانساز - گروه گیاهپزشکی، دانشکده علوم و مهندسی کشاورزی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج، ایران

زنبورهای پارازیتویید خانواده Trichogrammatidae، مهمترین دشمنان طبیعی در برنامه های کنترل بیولوژیک   تعداد زیادی از آفات مهم بالپولکدار در سرتاسر دنیا هستند. از این رو وجود روش های مناسب نگهداری برای این پارازیتوییدها در کنترل بیولوژیک ارزشمند است. در این تحقیق عملکرد زنبور Trichogramma brassic پرورش یافته  روی دو میزبان مختلف و دو دوره متفاوت ذخیره سازی در سرما بررسی شد. شفیره زنبورهایی که روی تخم بید آردEphestia kuehniella  و شب پره کرم گلوگاه انار Ectomyelois ceratoniae پرورش یافته بودند، به مدت ۳۰ روز در دمای ۱۰ درجه سلسیوس و سپس به مدت ۴ و ۸ هفته در دمای ۴ درجه سلسیوس نگهداری شدند. اثر ترکیب تیماری روی نرخ ظهور زنبورها، نسبت جنسی و تعداد زنبورهای ماده و نر در نسل مادری (F۰) و نتاج آنها(F۱)  بررسی شد. به علاوه، میزان بد شکلی زنبورها و نرخ پارازیتیسم به ترتیب در نسل مادری و نتاج تحت تاثیر ترکیب تیماری اندازه گیری شد. نتایج این مطالعه نشان داد که نرخ ظهور زنبور T. brassicae در(F۰)  به طور معنی داری تحت تاثیر برهم کنش میزبان و مدت ذخیره سازی در سرما بود. حداکثر و حداقل نرخ ظهور به ترتیب در E. creatoniae شاهد و تیمار ۸ هفته ذخیره‎سازی در E. kuehniella رخ داد. نسبت جنسی (ماده به نر) زنبورهایF۰  و F۱ به صورت معنی داری تحت تاثیر میزبان یا طول دوره ذخیره سازی در سرما بود، اما بر همکنش عوامل مذکور روی این ویژگی زنبورها در هر نسل معنی دار نشد. همچنین بی بالی و بدشکلی در  F۰تحت تاثیر هیچ یک از تیمارها قرار نگرفت. نرخ پارازیتسیم زنبورهای F۱ پرورش یافته روی هر دو میزبان، با افزایش مدت زمان نگهداری در سرما به طور معنی داری کاهش یافت. به طور خلاصه، نتایج بر این موضوع دلالت دارد که بیشتر ویژگی های کیفی زنبورهای پرورش یافته روی E. creatoniae به طور محسوسی نسبت به آنهایی که روی E. kuehniella پرورش پیدا کرده بودند، در هر دو نسل F۰  و F۱  بهتر بود.

کنترل بیولژیک, پارازیتویید تخم, Trichogramma brassicae, ذخیره سازی در سرما, شب پره کرم گلوگاه انار