مرتضی کردی - هیئت علمی گروه علوم دامی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران
جواد فلاحتی زو - دکترای تخصصی تغذیه نشخوارکنندگان، بخش تحقیق و توسعه شرکت ویوان، مشهد، ایران

هدف از این پژوهش ، بررسی خصوصیات بافری ترکیبات آلکالایزری و بافرهای معدنی مختلف در محیط های آبی و مایع شکمبه در شرایط برونتنی بوده است . نمونه های مختلف اکسید منیزیم (FGS, HPK, GGS, HPBB )، و کربنات منیزم (KHPB, KHPK) از معادن بومی استان خراسان جنوبی و دو نمونه بیکربنات سدیم BA) و (BB به عنوان رایج -ترین بافر مورد استفاده در تغذیه دام تهیه شدند. این مطالعه در قالب یک طرح کاملا تصادفی با ۸ تیمار و ۳ تکرار و طی ۶ مرحله ی آزمایشی مختلف انجام شد. در مرحله ی اول و دوم اسیدیته ی محلولهای بافری بترتیب در آب مقطر و مایع شکمبه اندازهگیری شدند. همچنین در مرحله ی سوم و چهارم تیتراسیون محلولهای بافری آبی بترتیب با استفاده از اسید کلریدریک و اسید لاکتیک انجام شد. در مرحله ی پنجم تیتراسیون محلولهای بافری تهیه شده با مایع شکمبه ، با استفاده از اسید لاکتیک مورد بررسی قرار گرفت . نهایتا در مرحله ی ششم نیز سرعت خنثی سازی اسید لاکتیک توسط محلولهای بافری مختلف اندازه گیری شد و اسیدیته محلول بلافاصله پس از افزودن اسید به آن ثبت شد. همچنین در این مرحله ، زمان لازم برای رسیدن اسیدیته به زیر ۸/۵ برای هر محلول بافری مشخص شد. نتایج اندازه گیری اسیدیته محلولهای بافری در آب نشان داد که تیمارهای بیکربنات سدیم ، دارای کمترین اسیدیته و تیمارهای اکسید منیزیم ، دارای بیشترین اسیدیته بودهاند .(P<۰.۰۵ ) بررسی مقدار اسیدیته محلولهای بافری در مایع شکمبه مشخص نمود که HPK و HPBB دارای بالاترین اسیدیته و KHPK و KHPB دارای کمترین اسیدیته بودند .(P<۰.۰۵) علاوه بر این ، با تیتراسیون محلولهای بافری آبی با اسید کلریدریک مشاهده شد که FGS و HPK بیشترین و تیمارهای کربنات منیزیم کمترین میزان اسید را برای رسیدن اسیدیته به زیر ۸/۵ مصرف نمودند .(P<۰.۰۵) بعلاوه اینکه نتایج تیتراسیون محلولهای بافری آبی با اسیدلاکتیک نشان داد که FGS بیشترین و تیمارهای کربنات منیزیم کمترین مقدار اسید برای رسیدن به اسیدیته زیر ۸/۵ را مصرف کردند .(P<۰.۰۵) نتایج تیتراسیون محلولهای بافری در مایع شکمبه با اسید لاکتیک نیز مشخص نمود که FGS بیشترین اسید و تیمارهای KHPB، و KHPK کمترین میزان مصرف اسید را برای رسیدن به زیر ۸/۵ داشتند .(P<۰.۰۵) اندازهگیری سرعت خنثی سازی اسید لاکتیک توسط محلولهای بافری نیز نشان داد که مقدار اسیدیته اولیه محلول بعد از اضافه شدن یکباره اسید در BA و BB بالاتر و در GGS و HPBB کمتر از سایر تیمارها بوده است .(P<۰.۰۵) بطور کلی نتایج این مطالعه نشان می دهد که هرچند ترکیبات آلکالایزری اکسید منیزیم دارای ظرفیت بافری بالاتری نسبت به بی کربنات سدیم بودند، ولی کارآیی و اثر بخشی بافری پائین تری نسبت به بی کربنات سدیم برای مقاومت در برابر تغییرات pH داشتند.

بافر، تیتراسیون، مقاومت به اسید، ظرفیت بافری ، کارآیی بافری .