اکرم تقی زاده ساروکلایی - دانشجوی دکتری حشره شناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه محقق اردبیلی
قدیر نوری قنبلانی - استاد حشره شناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه محقق اردبیلی

استفاده از موجودات زنده به ویژه گیاهان برای کنترل آفات به عنوان جایگزین هایی برای حشره کش های مصنوعی به منظور جلوگیری از آلودگی های محیط زیست امروزه بسیار مورد توجه قرار گرفته است. سوسک کلرادوی سیب زمینی Leptinotarsa decemlineata (Say)، یکی از آفات مهم سیب زمینی در سراسر جهان از جمله ایران است که کنترل این آفت با آفت کش های شیمیایی محدودیت های متعددی دارد. لذا ترکیبات حشره کش با منشا گیاهی یکی از روش های امید بخش برای کنترل این آفت محسوب می شود. در این پژوهش تاثیر حشره کشی عصاره گیاه ریحان Ocimum basilicum L روی تفریخ تخم، مرگ و میر لارو سن دوم، لارو سن چهارم و حشرات کامل سوسک کلرادوی سیب زمینی مورد بررسی قرار گرفت. این بررسی در اطاقک رشد و در دمای 1 25± درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5 ± 65 درصد و شرایط نوری 16:8 انجام گرفت. این آزمایش با 6 تکرار و در 5 غلظت عصاره گیاه ریحان (5 - 0/5 درصد) و 3 دوره زمانی ( 24،48 و 72 ساعت) انجام داده شد. همچنین برای تفریخ تخم بعد از تاثیر عصاره بر آن، بعد از پنج روز میزان تفریخ بررسی گردید. نتایج نشان داد که با افزایش غلظت عصاره و زمان، تاثیر حشره کشی بر مراحل زیستی به طور معنی داری افزایش می یابد به طوری که در بالاترین غلظت ( 5 درصد) و در بالاترین زمان ( 72 ساعت) میزان مرگ و میر لارو سن دوم، لارو سن چهارم و حشرات کامل به ترتیب 70 ، 51 ، 35 درصد بود. مقادیر LC50 محاسبه شده عصاره گیاه ریحان بر تخم، لارو سن دوم، لارو سن چهارم و حشرات کامل به ترتیب 21518،134406 ، 60031 و 153598 پی.پی.ام. بود. بنابراین عصاره این گیاه به دلیل ایمن بودن و تاثیر حشره کشی رضایت بخشی که دارد می تواند در مدیریت کنترل سوسک کلرادوی سیب زمینی به منظور حذف سموم شیمیایی استفاده گردد.

گیاه دارویی، سوسک کلرادوی سیب زمینی، ریحان، مراحل زیستی