زهرا خوشنودی فر - عضو هیات علمی(مربی) گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، مجتمع آموزش عالی سراوان
مجتبی سوختانلو - دانشجوی دکتری ترویج کشاورزی، دانشگاه تهران، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی کرج

تحقیق حاضر به ارزیابی تاثیرات نوسانات آب و هوایی و آسیب پذیری خشکسالی در میان کشاورزان گندمکار(استان خراسانرضوی، شهرستان مشهد) میپردازد. لیست شاخصهای اولیه ( 10 شاخص اصلی) در تحقیق به روشدلفی (اتفاقنظر محققان دارای سوابق تحقیقاتی در منطقه و کارشناسان منطقه) تعیین شد. جهت سنجش آسیب پذیری از فرمول Me-Bar & Valdez و نیز نرم افزارهای SPSS و Excel استفاده شد. یافتههای پژوهش نشان داد در میان شاخصهای آسیبپذیری اقتصادی، بالاترین شدت آسیبپذیری کشاورزان مربوط به شاخصهای بیمه کردنمحصول، نوع مالکیت زمین و امکان دسترسی به تسهیلات بانکی و دولتی بود. در شاخصهای اجتماعی شاخصهایسطح سواد، وابستگی به دولت و فعالیتهای زراعی مشارکتی و در شاخصهای آسیبپذیری فنی نیز شاخصهای روشآبیاری، روش کشت (سنتی یا مکانیزه) و کنترل علفهای هرز، آفات و بیماریها به عنوان بیشترین شاخصهایآسیبپذیری در دوره خشکسالی معرفی شدند که در مجموع بیشترین میزان آسیبپذیری کل در شرایط خشکسالی،مربوط به شاخصهای آسیب پذیری فنی بود.

آسیب پذیری، خشکسالی، کشاورزان گندمکار، نوسات آب و هوایی