سیده اعظم نوربخش - کارشناس ارشد اقلیم شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد

موضوع گرمایش جهانی و تغییر اقلیم یکی از مهمترین مسائل جهان به شماری می آید. بطوری که کاهش فراوانی وقوع فرارفتهای دمایی فرین سرد یکی از نشانه های آن است. ایران در دهه های گذشته فرارفتهای دمایی بسیار سردی را تجربه کرده که دیگر شاهد وقوع آنها نبوده ایم. هدف اصلی این پژوهش تحلیل همدید سردترین فرارفتهای دمایی فرین سرد ایران با انحرافات بهنجار شده دمای کمتر از 4- می باشد. بدین جهت با استفاده از پایگاه داده اسفزاری تهیه شده در یک دوره 43 ساله 427 روز فرین سرد رخ داده که 13 روز آن دارای انحراف بهنجار شده دمای ک متر از 4- می باشد. با مشخص شدن دوره های دارای دمای فرین سرد و با استفاده از نقشه های متعدد جوی الگوهای مؤثر فرارفتی شناخته شده و بررسی ها نشان داد که فرارفت های دمایی در قالب سه گروه فرارفت های شرقی (از سمت شمال شرق و سیبری)، غربی (ناشی از فروبارهای اروپای مرکزی و مدیترانه) و جنوب غربی (از سمت شمال شرق آفریقا) ایران را دربر می گیرند. زمان وقوع دماهای فرین بسیار سرد و انحرافات بسیار کمتر از میانگین در فصل زمستان بویژه دیماه بوده است و عمدتاً ایران مورد هجوم جریانات فرارفتی سرد از جهات مختلفی بوده و 80 تا 90 درصد ایران تحت تأثیر توده های سرد قرار داشته است. نکته مهم دیگر در تأیید مسئله تغییر اقلیم آن است که انحرافات بهنجار شده کمتر از 4- نسبت به کل دوره (43 سال) تنها در دهه اول رخ داده و دیگر شاهد اینگونه رخدادها نبوده ایم.

ایران، تحلیل همدید، فرین سرد، الگوی فرارفتی، ntd<-4