مرضیه خرمی - کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی گروه مهندسی آب دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد
مجتبی شیاسی - کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی گروه مهندسی آب دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد
حسین انصاری - عضو هئیت علمی گروه مهندسی آب دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد
حوریه مرادی - کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی گروه مهندسی آب دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد

اساس طراحی سیستم های آبیاری بر برآورد هرچه دقیق تر میزان تبخیر و تعرق گیاهان استوار است. نیاز به تعیین دقیقمقدار تبخیر و تعرق در محاسبات بیلان آبی و برنامه ریزی های آبیاری از یک سو و نبود داده های مناسب هواشناسی از سویدیگر، نیاز به انتخاب روش و یا مدلی مناسب را برای برآورد تبخیر و تعرق ضروری می نماید. در این تحقیق، نسبت به برآوردتبخیر و تعرق ماهانه گیاه مرجع با استفاده از داده های هواشناسی ایستگاه سینوپتیک چیتگر تهران اقدام شد و مقادیر تبخیر وتعرق به 10 روش مختلف که سه روش آن بر منطق فازی استوار است محاسبه و با نتایج به دست آمده از معادله فائو- پنمن- مانتیث مقایسه گردید. کارایی روش های مورد مقایسه با استفاده از آماره های ریشه میانگین مربع خطا (RMSE)، میانگین مطلق خطا (MAE)، ضریب تعیین (R(2))، معیار جاکوویدز (t) و معیار صباغ و همکاران (R(2)/t) مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که روش پیشنهادی نشریه فائو 56 برای محاسبه تبخیر تعرق در شرایط کمبود یا فقدان داده و روش تورک دارای بیشترین تطابق و روش های فائو 24 پنمن و پریستلی تیلور دارای کمترین تطابق با روش فائو پنمن مانتیث بودند. لذا با توجه به نیاز دو پارامتر دمای حداقل و حداکثر برای محاسبه تبخیر و تعرق گیاه مرجع به روش پیشنهادی نشریه فائو 56 در شرایط کمبود یا فقدان داده، این روش می تواند جایگزین روش فائو پنمن مانتیث در منطقه بوده و تنها با استفاده از دماسنج، داده های مورد نیاز را با حداقل هزینه برای محاسبه تبخیر و تعرق فراهم نمود.

تبخیر و تعرق، جاکویدز، فازی، فائو- پنمن- مانتیث