لیلا محمودی - دانشگاه شهید بهشتی
محمدحسین آدابی - دانشگاه علوم زمین - اوین - تهران

این مطالعه بر روی سازند سورمه (معادل عرب) در میدان نفتی سلماس (جنوب جزیره لاوان ) انجام گرفته است. سنین سازند، ژوراسیک پایانی ( کیمرجین - تایتونین ) می‌باشد. سازند عرب شامل چندین موضوع بود و هر عضو شامل یک واحد کربنات (که عمدتاً دولومیت شده) و یک واحد انیدریتی است که به عنوان پوشه سنگ مستقل عمل می‌کند. بر اساس مطالعات پتروگرافی چهار نه دولومیت شناسایی شده که عبارتند از: 1- دولومیکرایت 2-دولومیکرواسپارایت 3 - دولواسپارایت 4- دولومیت رگه‌ای. مطالعات پتروگرافی نشان داد که دولومیت های دانه ریز (نوع اول) تحت شرایطی یک محیط سبخای خیلی شور ( HYPERSALINE ) توسط مکانیزم پمپ‌ شدگی تبخیری انجام گرفته است. دولومیت دو نوع دو و سه تحت شرایط تدفینی کم عمق و در اثر تبلور مجدد دولومیکرایت ها و دولومیت رگه‌ای (نوع چهار) تحت شرایط تدفین عمیق و توسط سیالات دولومیت تشکیل شده‌اند. مطالعات ژئوشیمیایی حاکی از این است که مقدار MG بین هفت تا 12% (میانگین هشت در صد) است. مقدار MG در دولومیت ریز بلور کمتر از دو امیدهای درشت بلور است. تغییرات SR در این دولومیت ها بین 92 تا 2٬183 پی پی ام (میانگین 528 پی پی ام ) می‌باشد. بالا بودن مقدار این SR در دولومیت ها تأیید بسیار قاطعی است که این دو امیدها جانشین سنگ آهک های با منشأ آراگونیتی شده‌اند. معمولاً میانگین SR در دولومیت ها در حدود 50 پی پی ام است. در دولومیت های اولیه مقدار sR و NA بیشتر از دولومیت های دانه درشت است زیرا این دولومیت ها کمتر دستخوش فرایندهای دگرسانی قرار گرفته‌اند. بالا بودن sR و NA در این دولومیت ها حاکی از غیر استوی شیومتریک بودن آن‌هاست. مقادیر MN و FE در دولومیت های دانه ریز به مراتب کمتر از اوربیتال‌های دانه درشت‌تر می‌باشد. زیرا دولومیت های دانه درشت‌تر و تحت شرایط احیایی و در مراحل مختلف تدفین حاصل شده‌اند. مدل کلریتی شدن برای دولومیت خائنان اول دریایی (پمپاژ تبخیری) و برای دولومیت های نه دو، سه و چهار تدفینی در نظر گرفته شده است.