التفات احمدی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشکده مهندسی و علم مواد - دانشگاه صنعتی شریف
سید خطیب الاسلام صدرنژاد - استاد دانشکده مهندسی و علم مواد - دانشگاه صنعتی شریف
هوشیار سیدی - کارشناس فیزیک مرکز تحقیقات کشاورزی و مهندسی هسته ای کرج - سازمان انرژی

فرایند معمول تولید آلیاژهای حافظه دار NiTi SMAs ذوب القایی تحت خـلاء ) ) VIM در بوتـه گرافیتـی می باشد . اخیرًا از روش ذوب تحت پرتـو الکترونـی ) ) Electron Beam Melting: EBM بـدلیل کـاهش میزان آلودگی و همگنی بسیار خوب آلیاژ در اثـر تلاطـم شـدید مـذاب اسـتفاده مـی شـود . در ایـن مقالـه آخرین دستاوردهای تحقیقاتی درباره کاربرد روش ذوب تحت پرتو الکترونی ) ) EBM بـرای تولیـد آلیـاژ حافظه دار NiTi برای اولین بار در ایـران ارائـه شـده اسـت . تـاثیر مـدت زمـان نگهـداری مـذاب در بوتـه گرافیتی بر میزان تشکیل ترکیبات غیر تعادلی مانند Ni3Ti ، NiTi2 ، وجود فازهای Ti4Ni2O و Ti4Ni2C ، میزان ورود ناخالصی کربن، میزان تشکیل کاربید و حذف اکسیژن در نمونـه هـای ذوب مجـدد ( در خـلاء بهتر از ) 10 -2 Pa در آلیاژ مورد بررسی قرار گرفـت . مشـاهده شـد کـه بـ ا افـزایش زمـان نگهـداری ذوب عناصر تیتانیم و نیکل تبخیر و فازهای غیر تعاد لی به همراه فازهای کاربیـدی ت شـکیل مـی شـو د . محصـول ذوب تحت آزمایشهای آنالیز شیمیایی PIXE و EDAX قرار گرفت . مشخص شد که آلیاژ دارای ترکیب به همراه فازهای غیر تعادلی بدست می آید . در ادامه نمونه های تولید شده به روش Ni-49.12atom%Ti EBM متالوگرافی و سختی سنجی شد و خصوصیات هر یک از فازهـای تعـاد لی و غیـر تعـادلی شناسـایی گردید

آلیاژ حافظه دار، نایتینول، ذوب تحت پرتو الکترونی(EBM)، فازهای اکسیدی و غیر تعادلی