ناصر حاجیان - عضوهیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی
پوریا حاجیان - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی عمران

برآورد حجم آب قابل استحصال حوضه های آبریز سد ها یکی از پارامترهای مهم و تأثیر گذار در طراحی آنها می باشد ومقدار آن از حاصلضرب متوسط بارندگی سالانه ، مساحت و ضریب جریان بدست می آید . روش های مختلفی جهت برآوردمتوسط باران سالانه یک حوضه آبریز وجود دارد که در این مطالعه از دو روش خطوط هم باران و گرادیان بارندگی استفاده گردید .برای محاسبه مقدار بارندگی سالانه حوضه های آبریز سدهای تلچگاه و پنبه زار از حوضه آبریز هندیجان از 22 ایستگاههواشناسی موجود در منطقه استفاده گردید و منحنی گرادیان بارندگی و خطوط هم باران ترسیم شد . مقدار بارندگی سالانه حوضه های آبریز سد پنبه زار و تلچگاه از روش خطوط همباران بترتیب 830 و 850 میلیمتر و از روش گرادیان بارندگی بترتیب 1000 و 1143 میلیمتر که نسبت مقادیر بترتیب 0/83و0/75 بدست آمد براساس نتایج بدست آمده در این مقاله و تأثیر مستقیم بارندگی سالانه در حجم آب قابل استحصال حوضه های آبریز سدها پیشنهاد می گردد بدلیل دقت بیشتر از روش گرادیان بارندگی جهت تعیین بارندگی سالانه حوضه آبریز سد استفادهشود . با توجه به نسبت مستقیم بارندگی سالانه و حجم آب قابل استحصال سد ، اختلافی مشابه در محاسبه حجم آب قابل استحصال خواهیم داشت بدیهی است نتایج فوق تأثیر قابل توجهی را در محاسبات ارتفاع سد خواهد گذاشت . براساس نتایج بدست آمده پیشنهاد می گردد ، جهت محاسبه حجم آب قابل استحصال حوضه های آبریز سدهایی کهایستگاه هواشناسی در آنها وجود ندارد ، ابتدا با کمک ایستگاه های هواشناسی موجود در محدوده مطالعاتی ، منحنی گرادیان بارندگی برای کل منطقه ترسیم و با توجه به منحنی فوق الذکر و در نظر گرفتن خصوصیات حوضه آبریز سد و قضاوتهای کارشناسی ، اقدام به ترسیم منحنی گرادیان بارندگی نموده و براساس آن ، حجم آب قابل استحصال سد را محاسبه نمود

خطوط همباران ، گرادیان بارندگی ، تلچگاه ، پنبه زار ، آب قابل استحصال