سیدمحمد سادات حسینی - گروه مطالعات اقتصادی، مرکز تحقیقات راه آهن

برای بررسی توجیه اقتصادی طرحهای احداث خطوط جدید در راه آهن منافع و هزینه های این طرحها مورد توجه قرار می گیرند. احداث راه آهن در یک ناحیه شرایط را برای جذب بار و مسافر بیشتر و افزایش درآمد راه آهن فراهم میکند، این منافع که در نتیجه افزایش درآمد راه آهن به وجود می آیند را منافع مستقیم می نامیم. همچنین از بابت کاهش مصرف سوخت ناشی از حمل ونقل ریلی به جای جاده منافع بسیاری نصیب اقتصاد کل کشور می شود که این منافع را منافع غیرمستقیم می نامیم.بر مبنای این که در بررسی توجیه اقتصادی طرحهای احداث خطوط جدید به منافع غیر مستقیم این طرحها توجه شود یا این که تنها منافع مستقیم مورد توجه باشند، همچنین این که ظرفیتهای خالی برای حمل بار و مسافر موجود باشد یا این که برای افزایش ظرفیت نیاز به سرمایه گذاری جدید وجود داشته باشد، حالتهای مختلفی پدید می آید که جوابهای متفاوتی را از جهت توجیه اقتصادی طرحهای مورد نظر ایجاد می کنند.در این مقاله به عنوان مطالعه موردی راه آهن غرب کشور مورد بررسی قرار گرفته و مشاهده شده است که اگر منافع غیرمستقیم در نظر گرفته شود، احداث راه آهن غرب کشور توجیه اقتصادی دارد و اگر منافع غیرمستقیم در نظر گرفته نشود تنها در صورتی توجیه اقتصادی دارد که واگن و لکوموتیو اضافی موجود باشد

احداث خطوط ، ظرفیت خالی، جریان مالی