امین نوین - مدرس دانشگاه پیام نور استان تهران
محی الدین گوشه - مربی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان
سعید برومند نسب - استاد دانشکده علوم آب دانشگاه شهید چمران اهواز

بین برنامه ریزی آبیاری در محصولات پاییزه و میزان و شدت بارندگی ارتباط بسیار نزدیکی وجود دارد.بطوریکه در عمل بدون محاسبه یا براورد میزان بارندگی موثر در روزهای قبل از هر آبیاری،تعیین زمان و مقدار آبیاری با خطا همراه است.متاسفانه تاکنون برآورد دقیق از بارندگی موثر(با توجه به میزان و شدت بارندگی در سالهای گذشته)وجود ندارد.این تحقیق در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان بر اساس روش های مختلف برآورد بارش موثر انجام شد.بافت خاک مورد آزمایش لوم رس سیلتی،رس سیلتی و لوم بود.میانگین مجموع بارش سالیانه این منطقه در طی یک دوره 30 ساله 241 میلیمتر می باشد.مقایسه باران در روش هرشفلد با روش بیلان رطوبت خاک نشان داد که اختلاف بین این دو روش در منطقه مورد مطالعه حدود 19 درصد در روش بیلان رطوبت خاک بیشتر بود.بنابراین با توجه به اینکه روش های متعددی برای انتخاب بهترین روش وجود دارد از جمله،دقت،هزینه های اندازه گیری،تعداد مورد بررسی...در صورتی که شرایط مدلها یکسان باشد می توان گفت که به دلیل سادگی روش هرشفلد مناسب تر است اما این قضاوت اگر با اندازه گیری زمینی همراه شود می توان گفت که این مدل ها با توجه به سادگی شان و دقتشان بهترین روش خواهند بود.نتایج بدست آمده در میان بافتهای غالب موجود(لوم رس سیلتی،رس سیلتی،لوم سیلتی و لوم)نشان داد که حداکثر باران موثر در بافت رس سیلتی دریافت شده است.

باران موثر،روش بیلان رطوبت خاک،سری غالب خاک