حسین میرمحرابی - دانشگاه فردوسی، دانشکده علوم، گروه زمین شناسی، مشهد مقدس
صادق طریق ازلی - دانشگاه فردوسی، دانشکده علوم، گروه زمین شناسی، مشهد مقدس
محمد غفوری - دانشگاه فردوسی، دانشکده علوم، گروه زمین شناسی، مشهد مقدس
غلامرضا لشکری پور - دانشگاه فردوسی، دانشکده علوم، گروه زمین شناسی، مشهد مقدس

در تونلهایی که ماشینهای حفر تونل TBM رای حفاری در سنگها و یا خاکهای رسی و چسبنده به کار گرفته میشوند همواره خطر گل گرفتگی clogging و انسداد blockage کله حفار cutterhead و دیسک کاترهای disc cutter ماشین را تهدید مینماید. معمولا در چنین سنگهایی، چسبندگی کانیهای رسی به سطوح فلزی ماشین سبب کاهش قابل ملاحظهای در بهرهوری ماشین میگردد. در این مقاله پارامترهای زمینشناسی که سبب پدیده چسبندگی stickiness و خطر گلگرفتگی ماشین در سنگهای رسی میگردند با ارائه یک مطالعه موردی در تونل AWCT تونل انقال آب اسپر) مورد بررسی قرار گرفته و همچنین عواقب ناشی از آن تشریح شده است. بر اساس بررسیهای بعمل آمده مشخص گردید که خصوصیات پلاستیسیته کانیهای رسی (مانند شاخص خمیری، حد خمیری، حد روانی و شاخص استحکام) و همچنین درصد رطوبت طبیعی، رفتار چسبناکی سنگهای رسی را کنترل می نمایند . در میان پارامترهای مذکور، خصوصیات پلاستیسیته از جمله ویژگیهای زمینشناسی و ذاتی کانیهای رسی محسوب می گردند ولی درصد رطوبت طبیعی در بخشهای مختلف تونل متفاوت بوده و تابعی از جریان و حضور آب زیرزمینی می باشد . در تونل AWCT نیز درصد رطوبت طبیعی یک پارامتر کلیدی برای ارزیابی رفتار چسبناکی و خطر گل گرفتگی در سنگ های رسی بوده است.

چسبندگی رس، درصد رطوبت، سنگهای رسی، گلگرفتگی، ماشین حفر تونل