رضا نورانی - کارشناس مکانیک سنگ، شرکت مهندسین مشاور مترا، تهران
مصطفی شریف زاده - دانشگاه امیرکبیر، دانشکده مهندسی معدن، گروه مکانیک سنگ

در سال های اخیر به دلیل افزایش جمعیت شهرها، استفاده از تونل برای حمل و نقل افزایش چشم گیری داشته است . تونل های شهری علاوه بر کاهش اثرات زیست محیطی نامناسب، باعث افزایش راندمان ترافیکی می ش وند. تونلسازی در مناطق شهری مشکلات و سختی های خاص خود را دارد . عمق روباره کم ، شرایط خاص ز مین و وجود سازه ها و ساختمان ها، حساسیت بالایی بر نشست های حاصل از حفر تونل ایجاد م یکنند. در اثر حفاری و ساخت تونل وضعیت تنش های اولیه تغییر می کند و جابجایی های حاصل از آن در اطراف تونل گسترش می یابد. ابعاد منطقه یا زون تاثیر حاصل از حفاری به پارامترهای مختلفی بستگی دارد که مهمترین آنها عبارتند از ابعاد تونل، عمق روباره، روش حفاری تونل، نوع سیستم نگهدارنده، شرایط زمین و سازه های مجاور. یکی از گزینه های اجرای تونل های شهری به خصوص تونل های قطار شهری استفاده از تونل های دوقلو با مقطع کوچکتر است که تاثیر کم تری در شرایط اولیه ایجاد می کنند و زون اغتشاش کمتری نسبت به تونل های تکی با قطر بزرگتر دارند . البته اجرای تونل های دوقلو نیز محدودیت های خاص خود را دارد. از فاکتورهای مهم و تاثیرگذار در تون ل های دوقلو، تاثیر متقابل بین آنه ا می باشد. در این تحقیق سعی شده است تا تاثیر فاصله بین تونل های دوقلو بر نشست سطح زمین مورد بررسی قرار گیرد . همچنین در ادامه شرایط پایداری و نحوه اندرکنش تونل های دوقلو برهم نیز ارزیابی شد.

تونل های قطار شهری، تونل های دوقلو، نشست سطح زمین، پایداری، زون اغتشاش