اسحاق خسروپناه - شرکت سهامی آب منطقه ای خراسان شمالی
غلامحسین کرمی - دانشگاه صنعتی شاهرود، ریاست دانشکده علوم زمین
سمیرا جیحونی - دانشگاه منابع طبیعی گیلان

در دهه های اخیر پیامدهای زیست محیطی متأثر از برداشت بی رویه منابع آب زیرزمینی در اثر افزایش جمعیت همراه با فعالیت های کشاورزی و صنعتی زیان های جبران ناپذیری را بر پیکره محیط زیست وارد ساخته است. یکی از این پیامدها، نشست زمین Land subsidence است. نشست زمین عمدتاً به دلیل پمپاژ بی رویه و افت سطح آب های زیرزمینی سبب بروز مشکلات و مخاطراتی در سطح گسترده می گردد. ازجمله این مخاطرات می توان به ایجاد شکاف های بزرگ کششی به عمق ده ها متر و طول ده ها کیلومتر اشاره نمود. نشست زمین و تشکیل این شکاف ها که عمدتاً در مناطق و زمین های کشاورزی ایجاد می شود سبب مشکلات عمده برای کشاورزان و هدر رفتن آب در این شکاف ها، آسیب به چاه های کشاورزی، تغییر شیب زمین و عوض شدن مسیر جریان سطحی و زیرسطحی، افزایش سیل خیزی منطقه، افت کیفیت آب های زیرزمینی و همچنین سبب آسیب رساندن به جاده ها، خطوط راه آهن، پل ها، خطوط انتقال گاز، مواد نفتی و آب و سایر سازه و ساختمان ها می گردد. در این مقاله به تاثیرات و پیامدهای زیست محیطی برداشت از دشت سملقان می پردازیم.

فرونشست، کشش های عرضی، دشت سملقان، مکانیسم نشست