بابک صارمی راد - دانشجوی کارشناسی ارشد اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل
مجید شکرپور - استادیار گروه علوم باغبانی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج
امید سفالیان - استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل
عزت الله اسفندیاری - استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه مراغه، مراغه

کادمیم عنصری غیرضروری و سمی برای انسان و گیاه است که در صورت تجمع در محصولات کشاورزی می تواند به انسان منتقل شده و سلامتی او را به خطر اندازد. در کشورهای در حال توسعه مانند ایران نزدیک به 50% انرژی و پروتئین روزانه مردم از مصرف گندم به دست می آید که این مقدار تا بیش از 70% در نواحی روستایی افزایش می یابد. لذا با توجه به نقش گندم در تغذیه مردم کشور و آلودگی های خاک، گندم می تواند نقش ویژه ای در ورود اکدمیم به زنجیره غذایی انسان ایفا کند. وجود تنوع ژنتیکی از نظر تجمع کادمیم امکان استفاده از روشهای اصلاحی برای گزینش ژنوتیپهایی با میزان کم کادمیم را فراهم می آورد. از این رو به منظور ارزیابی ژنوتیپهای گندم از نظر تجمع کادمیم، آزمایشی با دو سطح کادمیم شامل صفر (شاهد) و 0/25 میلیمولار و 45 ژنوتیپ انجام گردید. در سطح شاهد میزان کادمیم در بافتهای مختلف بسیار ناچیز بود. در سطح 0/25 میلیمولار کادمیم ژنوتیپ های KDM, PG-1252 و گلستان بیشترین و ژنوتیپهای داراب 2، مغان 1 و آتیلا 50 کمترین تجمع کادمیم را در اندام هوایی داشتند. بیشترین تجمع کادمیم در ریشه مربوط به ژنوتیپهای آریا، KDM و گلستان بود و پیشتاز 1، چمران و شیرودی کمترین میزان کادمیم در ریشه را داشتند. در مجموع نتایج این پژوهش حاکی از وجود تنوع قابل ملاحظه ای در بین ژنوتیپها از نظر تجمع کادمیم بود.

تنوع ژنتیکی، کادمیم، گندم