یاسر پیری کشتیبان - عضو باشگاه پژوهشگران جوان واحد تبریز
سعید اهری زاد - دانشیار گروه به نژادی و بیوتکنولوژی گیاهی دانشگاه تبریز
سیدابوالقاسم محمدی - استاد گروه به نژادی و بیوتکنولوژی گیاهی دانشگاه تبریز
مجید نوروزی - استادیار گروه به نژادی و بیوتکنولوژی گیاهی دانشگاه تبریز

به منظور گروه بندی هیبریدهای ذرت مورد مطالعه آزمایشی با استفاده از طرح کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. کرت های اصلی مشتمل بر سه رژیم آبیاری (بدون تنش، تنش ملایم و تنش شدید) و کرت های فرعی شامل چهارده رقم ذرت هیبرید بود. در این مطالعه تعداد بلال، ارتفاع گیاه، ارتفاع گل تاجی، تعداد برگ بلال، میانگین قطر ساقه، طول میانگره بالای بلال، سطح برگ پرچم، تعداد ردیف دانه، تعداد دانه در ردیف، قطر بلال پر، طول بلال، قطر چوب بلال، تعداد کل برگ، عمق دانه، وزن 300 دانه، وزن هکتولیتر، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت و عملکرد دانه مورد اندازه گیری قرار گرفتند. تجزیه خوشه ای بر اساس روش Ward با داده های استاندارد شده برای تمامی صفات مورد ارزیابی ارقام مورد مطالعه را به دو گروه اصلی تقسیم کرد. به طوری که هیبریدهای K166/3Xd18, sc647, sc706 و k364/3Xk18 در گروه یک و سایر هیبریدها در گروه دو قرار گرفتند. درصد انحرافات از میانگین محاسبه شده برای هر خوشه نشان داد که ارقام گروه دو از لحاظ عملکرد و بسیاری از صفات مؤثر بر آن دارای میانگین بیشتری نسبت به میانگین کل می باشند. بنابراین از هیبریدهای این گروه می توان در برنامه های معرفی ارقام برای مناطق کم آبی استفاده کرد.

تجزیه خوشه ای، تنش کمبود آب، هیبرید ذرت