افشین تکدستان
نعمت الله جعفرزاد

مهندسی دفن بهداشتی یکی از شیوه های رایج و کنترل شده دفع پسماندهای شهری، صنعتی و حتی خطرناک محسوب می شود در دنیای مهندسی امروز، دفن بهداشتی بعنوان یک سازه مهندسی، نقش نگهداری از پسماندها و کنترل آلاینده های آن بر محیط اطراف را به عهده دارد که مدیریت عملیات یک محل دفن بهداشتی شامل مکان یابی مناسب محل دفن، آماده سازی محل دفن و ع ملیات اجرایی و مهندسی در محل دفن می باشد. در کشور ما تنها 8 درصد پسماندهای شهری بازیافت، کمپوست و استفاده مجدد می شوند در حالیکه 92 درصد مواد زائد دفن می شوند که از این روش مدیریتی مواد زائد جامد، حدود 25 درصد دفن اصولی و تقریباً بهداشتی است و مابقی بشکل غیربهداشتی دفن و تلفنار می باشند. بنابراین لزوم بهینه سازی برخی از مراکز دفن غیربهداشتی کشور و رساندن سطح فعلی آن به سطح قابل قبول بین المللی از یک سو و جامع پوشی به اهداف حفظ سلامت عموم و محیط زیست از سوی دیگر از طریق استفاده از بیوراکتور دفن پایدار ایجاد می گردد. امروزه دفن بهداشتی پسماندها با توجه به بالا رفتن سطح استانداردهای زیست محیطی و بهداشتی به فرایندی مطلوب بنام بیوراکتور دفن پایدار مبدل گردیده که در روند طراحی آن کلیه ملاحظات فنی، اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و بهداشتی بگونه مطلوب ملحوظ گردیده است. از مزایای بیوراکتور دفن پایدار، کنترل استحصال گازهای حصل از مراکز دفن (LFG) و جلوگیری از انتشار گازهای گلخانه ای به اتمسفر، امکان استحصال انرژی جهت مصارف خانگی، صنعتی (دیگهای بخار و میکروتوربین ها) و سوخت اتومبیل و بالا بردن سرعت تجزیه بیولوژیکی در بیوراکتور دفن و تصفیه شیرابه درجا، امکان استفاده مجدد از فضا جهت دفن مجدد پسماندها، امکان استفاده از زائدات دفن شده بعنوان کود پس از پایان فرایند تثبیت، بازیافت استفاده مجدد از اجزاء قابل بازیافت پسماندها (بازیافت در مقصد) و در نهایت بهبود شاخص های زیست محیطی و بهداشتی و کاهش اثرات نامطلوب زیست محیطی می باشد. هدف از ارائه این مقاله سهم دفن بهداشتی و غیربهداشتی در مدیریت مواد زائد جامد کشور و معرفی بیوراکتور دفن پایدار و اصول طراحی آن در ساماندهی و مدیریت صحیح مواد زائد شهری، صنعتی و خطرناک می باشد.

پسماند، بیوراکتور دفن پایدار، استحصال انرژی، کمپوست، بازیافت