سعید حجازی راد - دانشجوی کارشناسی ارشد عمران ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان
علیرضا جان نثاری - مسئول دپارتمان تونل معاونت مهندسی پروژه متروی خط ۷ تهران ، شرکت مهندسی سپاسد
نوید گنجیان - استادیار گروه مهندسی عمران، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

امروزه با توجه به گسترش روز افزون محیط های شهری، افزایش تراکم سازه های سطحی و کمبود فضاهای لازم برای حمل و نقل درون شهری،نیاز به اجرای سازه های زیرزمینی در محیط های شهری بیشتر از گذشته احساس می شود. از آنجا که اکثراً شهرها در زمین های نرم و آبرفتی قراردارند، اجرای فضاهای زیرزمینی در زمین های شهری همواره توأم با خطراتی است که عمده ترین آنها مسأله نشست سطح زمین و تأثیر آن بر سازههای اطراف می باشد. بنابراین اجرای بهینه و تأمین ایمنی فضاهای زیرزمینی در هنگام ساخت و پایداری دراز مدت از جمله عواملی است که بایدتوسط طراحان سازه های زیرزمینی مورد توجه قرار گیرد. در این خصوص ساخت فضاهای زیرزمینی بزرگ مقطع مانند ایستگاه های خطوط مترواز اهمیت خاصی برخوردار می باشد. در این مقاله، اجرای ایستگاه زیرزمینی (X(7 مترو خط هفت تهران به روش پیش نگهدارنده طاق بتنی مورد بررسی قرار می گیرد. بدین منظور تحلیل عددی سه بعدی با استفاده از نرم افزار PLAXIS 3-D TUNNEL با مدل نمودن تمامی مراحل حفاری به روش پیش نگهدارنده طاق بتنی و در نظر گرفتن هندسه ایستگاه و مشخصات دقیق خاک انجام شده است. نهایتا منحنی های نشست تهیه شده و با نشست های متناظر با فرض حفاری به روش گالری های کناری و نیز برخی روابط تجربی موجود در این زمینه مقایسه گردیده است.بررسی نتایج حاصل در زمینه پایداری و نیز تغییر شکل های سطحی ناشی از حفاری ایستگاه نشان می دهد که با توجه به معیارهای موجود، روش حفاری پیش نگهدارنده طاق بتنی برای اجرای ایستگاه (X(7 مناسب تر خواهد بود.

؛PLAXIS 3-D TUNNEL، ایستگاه زیرزمینی مترو، نشست سطحی، تحلیل عددی سه بعدی، روش پیش نگهدارنده طاق بتنی