امیر محمودزاده - اصفهان، پژوهشگاه مهندسی بحران های طبیعی و پدافند غیرعامل شاخص پژوه
جعفر کریمی - تهران دانشگاه پیام نور
محمدرضا محبوب فر - دانشگاه اصفهان

دین اسلام یک سری دستوراتی دارد که بر اساس کتاب مبین و همچنین سیره معصومین(ع) می توان راهکارهای مدیریتی را در آن یافت و چنانچه به طور کامل و با دقت عمل گردد، کمترین خسارات روحی- روانی و جسمی و مالی راشاهد خواهیم بود. منطقه ارسباران واقع در آذربایجان در 21 مرداد ماه سال 1391 دچار آسیب فراوانی از جنبههای مختلفی گردید که یکی از آنها آسیب های روحی و روانی می باشد که تبعات مختلفی را مسلماً دربر داشته است؛ برهمین اساس این پژوهش نیز بر اساس روش تحلیلی - توصیفی و بهره گیری از منابع مکتوب و غیر مکتوب و همچنین گزارشات میدانی در راستای نقش معنویت و دین مبین اسلام در مدیریت بحران های روحی- روانی ناشی از زلزله تدوین یافته است. نتایج حاکی از آن بود که چنانچه روحیه اسلامی و معنویت موجود در مردم این منطقه و مردم ایران وجود نداشت،کنترل بحران بسیار مشکل می نمود. این امر دارای دو وجهه می باشد؛ یکی نیروی مذهبی و معنوی مردم ایران در دلجویی و کمک به هم کیش و همنوع خود و ارسال کمک های مادی و معنوی به منطقه و دیگری مذهب و معنویت مردم آسیب دیده به عنوان نیروی ایجاد کننده توکل و صبر و احساس خدا در کنار خود به عنوان نیرویی آرامش دهنده و مدیریت بحران آسیب های روحی و روانی می باشد. اما در پایان خاطر نشان می سازد که چنانچه دستورات دین اسلام در زمینه مدیریت بحران بیان شده به خصوص در زمینه قبل از وقوع بحران مدنظر قرار گیرد بسیاری از تبعات روحی-روانی و مادی و جسمی زلزله کاهش می یابد

زلزله، مدیریت بحران، دین اسلام، معنویت، بحران روحی- روانی، 21 مرداد 1391