طاها ربانی - قطب برنامه ریزی و توسعه پایدار گردشگری(دانشگاه تهران- دانشکده جغرافیا)

شهر را می توان پیچیده ترین محصول بشر دانست که در طول تاریخ فرایند تکاملی خود را پیموده است. موضوعات و مسائل شهری دارای ابعاد و سطوح متعددی هستند که تحلیل آنها را بسیار سخت می کند. پیچیدگی و چند بعدی بودن مسائل شهری با رشد تکنولوژی و موضعات جهانی شدن به مراتب بیشتر شده و عدم قطعیت شرایط و احتمال وقوع آینده های گونا گون بر دشواری تصمیم گیری در مسائل شهری افزوده است، در چنین شرایطی تصمیم گیری برای مسائل شهری و برنامه ریزی برای آینده به مراتب دشوار تر می شود. از طرف دیگر ضرورت مشارکت ذینفعان در ترسیم آینده های مطلوب و تدوین چشم انداز های شهری بر اساس نظرات آنها از دیگر چالشهای پیش روی برنامه ریزی شهری معاصر است. علم آینده پژوهی بعنوان پارادیمی نوین در برنامه ریزی بلند مدت و مشارکتی، بسیاری از رشته های علوم انسانی معاصر را تحت تاثیر قرار داده و در این مسیر، برنامه ریزی شهری نیز از مبانی و روشهای این رشته در راستای مسائل نوین بهره برده و می تواند جهت تکمیل فرایند تاریخی پیشرفت خود، آینده پژوهی را بعنوان یک پارادایم نوین مورد استفاده قرار دهد. در این پژوهش به بررسی مشترکات و تفاوتهای برنامه ریزی و اینده پژوهی، تفاوتهای برنامه ریزی سنتی و آینده پژوهی، دلایل تمایل به استفاده از آینده پژوهی در برنامه ریزی شهری، نواقص برنامه ریزی در مقابله با آینده پژوهی و... پرداخته شده و در کل سعی شده است درک کلی از آینده پژوهی و کاربرد آن در برنامه ریزی شهری ارائه شود. نتایج بیانگر این است علی رغم تفاوتهایی که این دو رشته با هم دارند، بسیاری از نواقص برنامه ریزی شهری می تواند از طریق بهره گیری از آینده پژوهی مرتفع شده و کاربرد این پارادایم در پیشبرد اهداف برنامه ریزان شهری مفید واقع شود.

آینده پژوهی، برنامه ریزی، برنامه ریزی شهری، کاربرد آینده پژوهی در برنامه ریزی شهری