احمد پوراحمد - استاد تمام دانشکده جغرافیای دانشگاه تهران
علی مهدی - پژوهشگر دوره دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه تهران
معصومه مهدیان بهنمیری - کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه گلستان

امروزه با توجه به سیر نگران کننده و روزافزون عوامل تهدیدزای سلامت زیست شهروندان، برنامه ریزان حوزه شهر و سلامت اصطلاحی نسبتاً جدید تحت عنوان شهر سالم و برنامه ریزی سلامت را مطرح می نمایند که در آن با توجه به پارادایم غالب توسعه پایدار در حوزه مطالعات شهری و اجتماعی، به دنبال این هدف می باشند تا محیط زندگی را با سلامت فیزیکی و روحی شهرنشینان پیوند بزنند و تصمیمات خویش در خصوص برخی مسائل اساسی همچون سلامت زیست شهری، رفاه اجتماعی و بهبود کیفیت زندگی انسانی را تقویت نمایند. از این رو نوشتار حاضر با علم به اهمیت و جایگاه توسعه پایدار در توسعه و ترقی جامعه انسانی، به مطالعه دو فاکتور اساسی در ایجاد آن پرداخته است. شهر سالم و شهروند سالم به عنوان دو فاکتور مذکور، نقشی غیرقابل انکار جهت طرح توسعه پایدار دارند که در ارتباطی تنگاتنگ با هم، شاخصهای کلیدی ایجاد جامعه سالم را بیان می کنند. با این مقدمه، نوشتار حاضر با رویکردی توصیفی – تحلیلی و بر اساس مطالعات اسنادی و با استفاده از روش تجزیه و تحلیل کتابخانه ای، به مطالعه آرمان توسعه پایدار و دو مورد از پیش زمینه های کلیدی آن پرداخته است. بر این اساس نتایج این مطالعه نشان می دهد که نه تنها در کشورهای در حال توسعه بلکه در بسیاری از کشورهای دیگر نیز معیارهای شهر سالم، تنها بر روی کاغذ بوده و اراده محکمی جهت تحقق آن وجود ندارد. این در حالی است که کشورهای در حال توسعه، از این نگاه وضعیت به مراتب بدتری دارند. در نگاه دوم می توان نتیجه گرفته که توسعه پایدار بویژه از رویکرد جغرافیایی در صورت پیاده نمودن مظاهر اصلی آن و وجود عزمی راسخ، می تواند متضمن ایجاد یک شهر سالم، شهروند سالم و در نهایت برقراری آرمان توسعه پایدار باشد.

توسعه پایدار، شهر سالم، شهروند سالم، سلامت شهری، برنامه ریزی سلامت