منصور انبیاء - عضو هیئت علمی دانشکده شیمی دانشگاه علم و صنعت ایران
فرشید دشتی - کارشناس فرآیند دانشکده مهندسی شیمی دانشگاه علم و صنعت ایران
رضا علیجانی - سرپرست امور تحقیق و توسعه شرکت ملی پالایش نفت تهران

بمنظور تولید روغن موتور، از برش روغنی ( لوبکات ) استحصالی از واحد تقطیر در خلاء پالایشگاه استفادهمی شود . برش روغنی حاوی مقادیر بسیار زیادی ترکیبات اشباع نشده آروماتیکی و نفتنی می باشد؛ که سبب اکسیداسیون سریع روغن و کاهش کیفیت آن و افت شاخص گرانروی (VI) می گردد . به منظور حذف این ترکیبات از روش متداول استخراج مایع - مایع با حلال بهره گرفته می شود . حلالهای متعارف در این روش فورفورال , فنل و NMP هستند که فورفورال مقبولیت عام یافته است . برش روغنی در مجاورت حلال تشکیل دو فاز اکسترکت و رفینت می دهد که اکسترکت غنی از آروماتیک می باشد . مشکل اصلی در این فرآیند مدت زمان بالای اقامت دو فاز مبنظور جداسازی و نفوذ در یکدیگر می باشد . با استفاده از مواد شیمیایی حاوی نمکهایی از نفتنات کلسیم و دودسیل بنزن سولفونات مشاهده گردید که میزان مصرف حلال فورفورال به میزان قابل توجهی کاهش و شاخص گرانروی ) ) VI به میزان ۲ - ۳ واحد افزایش یافت؛که همچنین بدلیل جداسازی بهتر دو فاز اکسترکت و رفینت، میزان وارد شدن و نفوذ این دو فاز در یکدیگر نیز کاسته شد .

برش روغنی , استخراج , فورفورال , نفتنات کلسیم , سدیم دو دسیل بنزن سولفونات , شاخص گرانروی ( VI )