بیژن بینا - استاد، مرکز تحقیقات محیط زیست، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران
افشین ابراهیمی - استادیار، مرکز تحقیقات محیط زیست، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران
فرید حسامی - کارشناس ارشد مهندسی بهداشت محیط، مرکز تحقیقات محیط زیست، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران
محمود رجبی - کارشناس مسئول بهداشت محیط، شبکه بهداشت و درمان شهرستان مبارکه، اصفهان ،ایران

مقدمه و اهمیت موضوع: آب های سطحی به عنوان یکی از مهم ترین منابع تامین آب شرب جوامع ، حاوی ناخالصی های زیادی از جمله مواد کلوئیدی عامل کدورت می باشند . این عوامل می توانند در تاسیسات تصفیه خانه آب به دلیل متغیر بودن این عوامل در فصول مختلف سال مشکلاتی ایجاد کنند. هدف از این مطالعه استفاده از کمک منعقد کننده طبیعی کیتوزان همراه با کلرید فریک به عنوان منعقد کننده جهت حذف کدورت از آب سطحی می باشد.مواد و روشها: این مطالعه یک مطالعه تجربی بوده و از دستگاه جار تست جهت انجام آزمایشات استفاده شد. در این مطالعه پس از تعیین شرایط بهینه انعقاد و لخته سازی، تاثیر pH (5-9) و کدورت اولیه 20 ، 100و 200 NTU و همچنین تاثیر کیتوزان به عنوان کمک منعقد کننده جهت حذف کدورت از آب سنتتیک و آب رودخانه زاینده رود اصفهان مورد بررسی قرار گرفت. بعد از انجام آزمایشات ،کدورت ، pH و آهن باقیمانده نمونه ها با استفاده از دستگاههای کدورت سنج دیجیتالی(Eutech, TN-100 )، pH متر CG 824) ) و دستگاه جذب اتمی (Perkin-Elmer model - 2380) به ترتیب اندازه گیری شد. نتایج بدست آمده با استفاده از نرم افزارExcel مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: pH بهینه جهت حذف کدورت با استفاده از منعقد کننده کلرید فریک، 7 بدست آمد. میزان دوز بهینه منعقد کننده آهن به تنهایی و بدون استفاده از کمک منعقد کننده جهت کدورت های مختلف ، به طور میانگین 10-15 میلی گرم در لیتر بدست آمد . در این دوز ، کدورت نمونه ها به زیر 5 NTU ( حداکثر مجاز استاندارد ایران) قبل از فرایند صاف سازی کاهش پیدا کرد. دوز بهینه کیتوزان به عنوان کمک منعقد کننده 5/0 میلی گرم در لیتر بدست آمد. زمانی که از کیتوزان بهینه به عنوان کمک منعقد کننده به همراه کلرید فریک استفاده شد ، دوز بهینه کلرید فریک به 50 درصد مقدار اولیه کاهش پیدا کرد.بحث و نتیجه گیری: یافته نشان داد که کیتوزان به عنوان کمک منعقد کننده می تواند دوز منعقد کننده کلرید فریک و به دنبال آن آهن باقیمانده در آب تصفیه شده را به طور چشمگیری کاهش دهد . همچنین به دلیل تجزیه زیستی لجن حاصل از کیتوزان می تواند باعث کاهش هزینه ها در خرید مواد شیمیایی و دفع لجن آن باشد.

کیتوزان، کلرید فریک، انعقاد و لخته سازی ، آب های سطحی