الهام مومیوند - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی بهداشت محیط دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران
روشنک رضائی کلانتری - دکترای مهندسی عمران محیط زیست، دانشیار دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران
سیمین ناصری - دکترای بهداشت محیط
امیرحسین محوی - دکترای بهداشت محیط، استادیار دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران

هیدروکربن های آروماتیک، ترکیباتی هستند که توانایی سرطان زایی و جهش زایی دارند. این ترکیبات به دلیل حلالیت کم و میل به اتصال به خاک به راحتی تجزیه نمی شوند. با توجه به تاثیر سورفکتانت در افزایش حلالیت و تجزیه زیستی ترکیبات PAH در این مطالعه کارایی غلظت های مختلف سورفکتانت توئین 80 در افزایش تجزیه زیستی فنانترین و پایرین به عنوان نماینده ای از هیدروکربن های با وزن مولکولی متفاوت توسط کنسرسیوم باکتریایی بررسی شده است. روش بررسی: کنسرسیوم غنی شده باکتریایی که از خاک آلوده به ترکیبات نفتی جدا شده بود با دانسیته میکروبی 1 در طول موج 630 نانومتر به خاک حاوی فنانترین و پایرین تلقیح شد. سپس سورفکتانت توئین 80 در پنج غلظت مختلف اضافه شد و پس از 8 و 12 هفته باقیمانده فنانترین و پایرین به روش اولتراسونیک از خاک استخراج شد و توسط HPLC مورد سنجش قرار گرفت.یافته ها: میزان تجزیه فنانترین در محیط حاوی غلظت های 5، 10، 15، 20 و 25 میلی گرم سورفکتانت بر کیلو گرم خاک به ترتیب 3/65 درصد، 24/71 درصد، 5/82 درصد، 9/78درصد و 13/72 درصد در پایان هفته هشتم و میزان تجزیه پایرین نیز به ترتیب 21/60 درصد، 71/62 درصد، 88/68 درصد، 64/74 درصد و 16/79 درصد در پایان هفته دوازدهم به دست آمد.نتیجه گیری: با افزایش غلظت سورفکتانت، فراهمی زیستی فنانترین و پایرین بیشتر شد به طوری که در محدوده عملیاتی به ازای افزایش هر یک میلی گرم توئین 80 در هر کیلو گرم خاک راندمان حذف آلاینده ها بیش از یک درصد افزایش یافت. در غلظت های بالاتر از 15 از توئین 80 اثر گذاری زیادی بر حذف فنانترین نداشت در صورتی که روند تاثیر آن بر پایرین تغییری نیافت. مقایسه بین نتایج حاصل از حذف فنانترین و پایرین نشان داد، کارایی سورفکتانت در افزایش فراهمی زیستی هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای با وزن مولکولی بالاتر بیشتر است

تجزیه زیستی، فنانترین، پایرین، فراهمی زیستی، سورفکتانت توئین 80