غریب فاضل نیا - دکترای جغرافیا و برنامه ریزی روستایی،عضو هیات علمی،دانشگاه زابل
زهرا محمدی یگانه - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه­ریزی روستایی، دانشگاه زابل

منطقه سیستان ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی، از اقلیمی خشک و نامساعد برخوردار است. طوفان های شن و ماسه و حرکت تپه های ماسه ای از عوامل تهدید کننده ی آن محسوب می شود. یکی از مهم ترین ویژگی های سیستان وزش باد های 120 روزه است که از اوایل خرداد شروع تا پایان شهریور ماه ادامه می یابد. با خشک شدن کامل بستر دریاچه هامون و تبدیل عرصه 450 هزار هکتاری آن به کانون تولید ماسه و گرد وغبار طی سال های اخیر باعث برداشت و حمل حجم زیادی از رسوبات بادی از کف دریاچه گردیده است،که این خود سرمنشاء بروز انواع خسارات و آسیب های جتماعی در سطح ناحیه و نیز مناطق روستایی گردیده است.در این مقاله به مطالعه وتاثیر ماسه های بادی در ناپایداری توسعه اجتماعی روستا های بخش شیب آب زابل با استفاده از مدل موریس دیویس پرداخته می شود. روش بررسی پژوهش حاضر مطالعه ای توصیفی و تحلیلی و موردی است که پژوهشگر با انتخاب جامعه آماری در بین روستا های بالای 100 خانوار در بخش شیب آب دهستان لوتک شهرستان زابل و با استفاده از فرمول کوکران با انتخاب جامعه نمونه و پس از تهیه پرسش نامه، اطلاعات مورد نظر را از طریق مطالعات کتابخانه ای، مقالات و گزارشات منابع موثق جهانی استخراج نموده و داده ها را با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. یافته های تحقیق نشان می دهد،که ماسه های بادی خسارات جدی بر این روستا ها وارد می کند. که این عامل باعث ناپایداری بسیاری از روستا های این بخش شده. همان طور که در در این پژوهش بررسی شده نشان می دهد که روستای اسلام آباد از ناپایداری کمی برخوردار است. و روستا های دوست محمد حاجی،لوتک صفرشاه از ناپایداری متوسط برخوردار است. همچنین روستا های کلاتی،لوتک از ناپایداری زیادی برخوردار است ودر کل میانگین شاخص ها مشخص می شود که بیشتر روستا ها از ناپایداری متوسطی برخوردار هستند.

توسعه اجتماعی؛ ماسه­های بادی؛ ناپایداری؛ روستا­های بخش شیب آب