عبداله فرجی - استادیار گروه جغرافیای طبیعی دانشگاه زنجان
اسلام یوسف زاده خانقاه - کارشناس ارشد جغرافیا، برنامه ریزی توریسم
سعدون نصوری - کارشناس ارشد جغرافیا، برنامه ریزی توریسم

بدیهی است که بستر هر نوع برنامه ریزی و توسعه، محیطهای طبیعی محسوب می شود. از این رو میان اکوتوریسم و محیط زیست ارتباط و وابستگی خاصی وجود دارد. در شهرستان بوکان، متاسفانه تا کنون برنامه ریزی و سرمایه گذاری در زمینه مدیریت مطلوب اکوتوریسم و ایجاد زیرساختهای متناسب با آن و نیز تصویب و اجرای برنامه های جامع و راهبردی جهت توسعه پایدار اکوتوریسم سازگار با محیط زیست صورت نگرفته است. به این منظور، در این پژوهش پس از عیین چارچوب نظری و طرح تحقیق و با درنظر گرفن ویژگیهای جغرافیایی و جاذبه های اکوتوریسمی منطقه (توان های طبیعی، زیست محیطی، اکولوژیکی و ...) اقدام به عملیات میدانی شد و سه نوع پرسش نامه برای مردم، مسئولین و گردشگران طرح گردید که برای تجزیه و تحلیل پرسش نامه ها از نرم افزارهای Excel و SPSS استفاده شد. برای آزمون داده های حاصل از پرسشنامه، دو روش ماتریس SWOT و نیز آزمون های آماری کندال و اسپیرمن به کار رفت. نتایج بدست آمده از تحلیل های آماری کندال و اسپیرمن نشان دادند که بین امکانات و تسهیلات زیربنایی شهرستان در ارتباط با ظرفیت پذیرش محیط زیست با تعداد اکوتوریست ها رابطه مستقیمی وجود دارد. همچنین با توجه به اینکه در این منطقه تعداد 9 مورد قوت و 7 مورد ضعف داخلی و 7 مورد فرصت و 6 مورد تهدید خارجی با نظر کارشناسان آگاه در زمینه گردشگری و آشنا به منطقه، مورد شناسایی و بررسی قرار گرفت، نتایج حاصل از تحلیل SWOT مجموعا در شهرستان بوکان 16 نقطه قوت و فرصت به عنوان مزیتها و 13 نقطه ضعف و تهدید به عنوان محدودیتها در رابطه با توسعه اکوتوریسم سازگار با شرایط زیست محیطی منطقه مشخص کرد. این امر نشان دهنده توانها و قابلیتهای اکوتوریسم شهرستان است و از طرفی نیازمند بازنگری و ارائه سیاستهای مناسب در جهت رفع ضعف ها و تهدیدها با استفاده از نقاط قوت و فرصت ها در راستای حفظ محیط زیست می باشد.

اکوتوریسم، محیط زیست، تحلیل SWOT، همبستگی کندال و اسپیرمن، شهرستان بوکان