سمیه خداکرمی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات خوزستان، دانشجوی کارشناسی ارشد آلودگی های محیط زیست، اهواز، ایران
مریم محمدی روزبهانی - استادیار گروه محیط زیست و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات خوزستان، ایران
اعظم السادات حسینی الهاشمی - استادیار گروه محیط زیست و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات خوزستان، ایران

فلزات سنگین از آلاینده های خطرناک زیست محیطی هستند که از طریق ورود به زنجیره غذایی موجب بروز خطرات بهداشتی برای انسان، گیاهان و سایر موجودات زنده می شوند. این تحقیق با هدف بررسی و شناخت وضعیت آلودگی به سرب در محدوده شهری اهواز و ارتباط آن با گونه های درختی، با درنظر گرفتن غالبیت گیاهان و ترافیک مناطق مختلف، ایستگاههای مورد مطالعه صورت پذیرفت. به طور کلی 7 ایستگاه شامل دو ا یستگاه بعنوان مناطق پرترافیک، دو ایستگاه بعنوان مناطق کم ترافیک، دو ایستگاه به عنوان پمپ بنزین و یک منطقه شاهد به عنوان مناطق نمونه برداری انتخاب گردید. دو گونه درختی برهان (Albizia lebbeck) و اکالیپتوس (Eucalyptus camaldulensis) نیز به عنوان گیاهان مورد بررسی درنظر گرفته شدند. نمونه برداری در دو فصل زمستان و تابستان 91-90 انجام گردید. نمونه گیری برگ گیاهان در ارتفاع دو متری از سطح خاک در سه جهت و در سه تکرار صورت گرفت. سپس نمونه ها به آزمایششگاه منتقل و با روش استاندارد هضم گیاه (روش جکسون 1980) هضم گردیدند و سپس توسط دستگاه جذب اتمی قرائت شدند. نتایج نشان داد که میزان جذب سرب در گیاهان اکالیپتوس شسته شده و نشده در فصل تابستان و در برگهای شسته شده در فصل زمستان بیشتر بوده است. همچنین نتایج آنالیز آماری نشان داد بین میزان جذب سرب توسط گیاهان در ایستگاههای مختلف در فصل زمستان و تابستان اختلاف معنی دار وجود دارد. به طور کلی در نمونه های گیاهان در زمستان کمترین میزان سرب در منطقه کم ترافیک و پارک شهروند و بیشترین مقدار آن در منطقه پرترافیک و در نمونه های گیاهان در تابستان کمترین میزان سرب در منطقه کم ترافیک و بیشترین مقدار آن در منطقه پرترافیک و پمپ بنزین مشاهده گردید. با توجه به مقادیر بالای میانگین غلظت سرب در گیاهان اکالیپتوس و برهان و غالبیت این گیاهان در مناطق می توان آنها را به عنوان جاذب خوب و موثری جهت کاهش عنصر سرب در محیط معرفی نمود.

سرب، تجمع زیستی، اکالیپتوس (Eucalyptus camaldulensis)، برهان (Albizia Lebbeck)، شهر اهواز