محمدرضا بمانیان - استاد گروه معماری، دانشکده هنر و معماری دانشگاه تربیت مدرس تهران
فریال احمدی - پژوهشگر دوره دکتری معماری دانشکده هنر و معماری دانشگاه تربیت مدرس تهران

با گسترش فناوری و تغییر رابطه انسان با طبیعت و شکل گیری رویکردهای انسان محور، نوع مداخله در گستره های طبیعی دچار دگرگونی گردید. این مهم موجبات تنزل کییفیت زیست محیطی و کیفیت زندگی انسان ها منجر گردید. از آنجایی که احکام و تعالیم الهی همواره راهکارهایی مناسب در زمینه مداخله و ارتباط با طبیعت ارائه نموده است، این پژوهش بر آن است تا اصول مداخله در گستره های طبیعی را از منظر اسلام مورد مداقه قرار دهد. جهت دستیابی به هدف اصلی پژوهش، از روش تحقیق توصیفی و تاریخی با رویکرد تحلیلی بهره گرفته شده است. نتایج حاصل از پژوهش حاکی از آن است که در اسلام، مداخله در طبیعت و عمران و آبادانی زمین به انسان واگذار کرده است. این مهم حاکی از اختیار منظر سازی طبیعی و غیرطبیعی توسط انسان در گستره های طبیعی دارد. لازم به ذکر است هر چند که اسلام در زمینه چگونگی طراحی دستورات روشنی وضع ننموده است ولیکن اذعان داشته است که در هر گونه مداخله ای چه به صورت طبیعی و چه غیرطبیعی می بایست حقوق کلیه موجودات و تنوع زیستی بستر حفظ گردد. در واقع مداخله به صورتی باید صورت پذیرد که به صورت جامع کلیه منابع طبیعی برای امروزیان و آیندگان حفظ گردد.

طراحی منظر، طبیعت گرایی، رویکرد انسان محور