سکینه ملائی دارابی - دانشجوی کارشناسی ارشد جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی نور، دانشگاه تربیت مدرس
یحیی کوچ - استادیار گروه جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی نور، دانشگاه تربیت مدرس
سید محسن حسینی - استاد گروه جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی نور، دانشگاه تربیت مدرس

گرمایش جهانی زمین، نتیجه افزایش انتشار گازهای گلخانه ای است که به صورت طبیعی و یا توسط فعالیت های انسانی به اتمسفر وارد می شود. دی اکسید کربن (CO2)، متان (CH4) و نیتروز اکسید (N2O) به ترتیب مهم ترین گازهای گلخانه ای مؤثر بر گرمایش جهانی زمین شناخته شده اند که متاٌثر از ذخایر کربن و نیتروژن خاک می باشند. ریشه کن شدن درختان و تشکیل میکروتوپوگرافی پیت و ماند منجر به تغییرپذیری مقادیر ترسیب کربن و نیتروژن خاک می گردد. با هدف بررسی تغییرپذیری عوامل کنترل کننده گازهای گلخانه ای (کربن و نیتروژن)، تعداد 20 درخت ریشه کن شده از گونه راش در جنگل دارابکلای ساری انتخاب شد. سن پیت و ماند معادل سن خشکه دار در نظر گرفته شد و بر این اساس از هر درجه سنی (درجه پوسیدگی 1 با سن کمتر از 5 سال، درجه پوسیدگی 2 با سن بین 10- 5 سال، درجه پوسیدگی 3 با سن بین 15 - 10 سال و درجه پوسیدگی 4 با سن بیش از 15 سال) پنج درخت افتاده مد نظر قرار گرفت. نمونه های خاک از سه میکروسایت بالای ماند، ته پیت و زیر تاج پوشش بسته و از دو عمق 15 - 0 و 30 - 15 سانتی متری گرفته شد. نتایج حاکی از آنست که میکروسایت پیت و لایه بالایی خاک مقادیر بیشتری از کربن و نیتروژن را در خود ترسیب داده اند. با گذشت زمان، قابلیت ذخیره سازی کربن و نیتروژن خاک توسط پیت و ماندها افزایش می یابد. نتایج این بررسی می تواند در ارزیابی و مدیریت اکوسیستم های جنگلی باد افتاده مورد توجه قرار گیرد.

جنگل طبیعی، درخت ریشه کن شده، خاک، ترسیب کربن، ترسیب نیتروژن