علیرضا توسلی - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی
هوشنگ خسروی - عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات خاک و آب تهران

باکتری ازتوباکتر در سال 1901 توسط بیجرینک شناسایی شد و اولین گونه از این جنس کروکوکوم نام گرفت به تدریج سایر گونه های آن توسط این محقق و سایرین شناسایی شدند . ازدیگرگونه های آزادزی معروف این جنس می توان به وینلاندی، بیجرینکی،آرمیناکوس ونیگریکانس اشاره کرد . گونه غالب مناطق معتدله همانند ایران گونه کروکوکوم است . ازخصوصیات این باکتریها توان تثبیت نیتروژن مولکولی هوا می باشد اما از نظر اکولوژیک اتفاق نظر وجود دارد که نقش ازتوباکتر بیشتر به واسطه سنتز مواد محرک رشدتوسط این باکتری می باشد . در این رابطه سنتز انواع ویتامین ها، فاکتورهای محرک رشد و اسیدهای آمینه توسط ازتوباکتر به وسیله محققین مختلف گزارش شده است . عملکرد وجذب ازت گندم پاییزه در اثر تلقیح با باکتریهای ریزوسفر از جمله ازتوباکتر کروکوکوم قابلتوجه ذکرشده است ( رناتودفریتاس (2000 همچنین گزارشات متعددی در رابطه با اثر تلقیح ازتوباکتر همراه با آزوسپیریلوم را بر رشد وعملکرد گندم بررسی کردند و ازتوباکتر به تنهایی 8/2 ،آزوسپیریلوم 9/1 ومخلوط این دو 13/9 درصد افزایش عملکرد را نسبت به شاهد بدون تلقیح موجب شد . در ایران نیزخسروی (1376) اثر تلقیح باکتریهای بومی ازتوباکترکروکوکوم را بر رشد گندم وافزایش سیستم ریشه ای آن در یک آزمون گلخانه ای مثبت گزارش نمودند