محبوب بابایی - فارغ التحصیل کارشناسی ارشد دانشگاه پیام نور مرکز ارومیه
بشیر بیگ بابایی - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ملکان
پرویز نوروزی - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرند
مهدی بابایی - فارغ التحصیل کارشناسی ارشد پیام نور مرکز ارومیه
عیسی جنگجو - دانشجو کارشناسی ارشد جغرافیا
صفر حاجی آقازاده - دانشجو کارشناسی ارشد جغرافیا

محیط زیست دریاجه ارومیه از جمله محیط زیست های تأثیر گذار در شمال غرب جغرافیای ایران است که از ویژگیهای محیطی و اکوسیستمی ویژه ای برخوردار است در واقع این دریاچه یکی از 20 دریاچه بزرگ جهان و دومین آبگیر شور کرده زمینی به شمار می رود؛ ولی در چند دهه اخیر حدود 2/3 یعنی 60 درصد آب دریاچه از بین رفته و این امر نگرانیهایی را در ابعاد اقتصادی- اجتماعی- جمعیتی- زیست محیطی و جغرافیایی را بوجود آورده است. این مقاله درصدد است تا به بررسی ابعاد اقتصادی- اجتماعی - زیست محیطی بحران دریاچه ارومیه و راهبردهای پایداری آن درتمام این ابعاد بپردازد. روش پژوهش در این تحقیق بر اساس هدف از ن وع کاربردی و بر اساس روش و ماهیت از نوع توصیفی- تحلیلی بوده، جامعه آماری مورد نظر مستمل بر 9 محدوده شهری و روستایی حاشیه دریاچه ارومیه (29700 نفر جمعیت) می باشد که واحد نمون هگیری سرپرستان خانوار بوده، حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 364 خانوار تعیین شده است. ابزار سنجش در مطالعات میدانی پرسشنامه می باشد که سوالات به صورت جند گزینه ای طیف لیکرت طراحی شده است (توزیع پرسشنامه بصورت تصادفی ساده) برای تعیین اعتبار و روایی پایایی سنجش از آلفای کرونباخ (0/76) استفاده شده، داده های کسب شده با استفاده از نرم افزار (spss) کدگذاری، استخراج و سپس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. برای اثبات آزمون فرضیات و شدت رابطه بین دو متغیر از آزمون کای اسکونر (خی 2) و وی کرامر استفاده، و برای ترسیم نمودار از نرم افزار (Excel) و برای ترسیم نقشه از نرم افزار (Arc Gis) بهره گرفته شده است. نتایج حاکی از آن است ک ه بحران دریاچه ارومیه و کاهش سطح آب آن پیامدهای زیست محیطی- اقتصادی - اجتماعی - جمعیتی و جغرافیایی نامطلوبی را بوجود آورده از جمله این پیامدها؛ در ابعاد اقتصادی (تضعیف بخش کشاورزی و صنعت گردشگری)، در ابعاد اجتماعی و جمعیتی (مهاجرت از روستا به شهر- جمعیت زدایی) و در ابعاد زیست محیطی (کاهش منابع آب چاهها قناتها و وزش بادهای نمکی؛ کمبود کیفیت خاکهای کشاورزی و ...) را به همراه داشته است.

دریاچه ارومیه، اقتصادی- اجتماعی، زیست محیطی، کوکران