محمدامین کهن مو - دانشجوی سابق دکتری زراعت دانشگاه تربیت مدرس
مجید آقاعلیخانی - دانشیار گروه زراعت دانشگاه تربیت مدرس
شمسعلی رضازاده - استادیار پژوهش پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی
فرهاد رجالی - استادیار پژوهش موسسه تحقیقات خاک و آب وزارت جهاد کشاورزی

برای بررسی امکان کشت پائیزه و مقایسه ریخت شناسی عملکرد و ارزش دارویی سه اکوتیپ (شیموتیپ) بابونه جمع آوری شده از مناطق مرکزی و جنوب غرب ایران، این آزمایش در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه خلیج فارس در سال 86-85 انجام شد. تیمارهای آزمایشی در این تحقیق سه اکوتیپ جمع آوری شده از سه استان اصفهان، فارس و بوشهر بودند که در قالب طرح آماری بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت. در مجموع 5 چین برداشت گردید و شاخص های قطر گل، ارتفاع گیاه، عملکرد زیست توده، عملکرد گل خشک، شاخص برداشت، محتوای اسانس و دو ماده موثره دارویی کامازولن و آپیژنین 7 گلوکو زید اندازه گیری شد. بازده اسانس گل های خشک شده به روش تقطیر با آب و میزان کامازولن از طریق طیف سنجی نوروی مطابق دارونامه گیاهی ایران تعیین شد. روش استخراج عصاره متاتولی و تعیین مقدار آپیژنین بر اساس دارونامه USP-20 از طریق HPLC انجام گردید. نتایج نشان داد کهتیپ اصفهان قطر گل و ارتفاع بوته بیشتر و شاخص برداشت کمتری نسبت به تیپ های بوشهر و فارس داشت. ولی از نظر عملکرد زیست توده و گل خشک تفاوتی بین آنها وجود نداشت. همچنین بجز درصد اسانس در ماده خشک، سایر صفات مربوط به اسانس و مواد موثره اکوتیپ ها، تفاوت معنی داری در سطح احتمال 5% دارند به طور کلی می توان نتیجه گرفت که به لحاظ عملکرد گل خشک و بازده اسانس تفاوت معنی دار در تیپ ها مشاهده نشد ولی بیشترین درصدکامازولن در اسانس (13/8%) و آپیژنین در عصاره (mgml-1 0/07) به ترتیب در تیپ اصفهان و بوشهر مشاهده شد.

بابونه، Matricaria chamomilla L.، اکوتیپ اسانس، کامازولن، آپیزنین